Низомий номидаги тошкент давлат педагогика

Ақлий ҳужум 
Ақлий ҳужум-педагог қўйган савол ёки муаммо юзасидан ҳар бир 
педагог ўз фикрини баён этишга имкон берувчи ўқув услубидир. Услуб 
моҳияти: «Бир калла яхши, иккита калла ундан яхши» приниципи бўйича 
педагог томонидан белгиланган вазифа ва саволлар юзасидан эҳтимол
тутиладиган ҳамма фикрлар вариантларини бир ерга жамлай олишда, 
истисно тариқасида таълим олувчининг барча фикрлари, жумладан айтарли 
тўғри бўлмаганликлари ҳам инобатга олинади». Баён этилган фикрлар
кейинги таҳлилда тингловчиларнинг қўйилган савол ёки муаммони тўғри
тушунишларига имкон беради. (Тингловчиларга савол берилади, барча ғоя
ва таклифлар ёзиб борилади.). 
Кичик гуруҳларда ишлаш–тингловчиларнинг ўзаро мулоқот ва фикр 
алмашинувига асосланган. Бунда гуруҳда таҳлил қилиш, баҳолаш, 
текшириш асосида муайян мавзу ёки саволлар ишлаб чиқилади. Кичик 
гуруҳларда ишлаш учун 5-7 қатнашчидан иборат гуруҳ тузилади. 
Суҳбат методи-кўп қўлланиладиган ва самарали методлардан биридир. 
Бу кўпинча савол-жавоб методи деб ҳам юритилади. Чунки мазкур метод 
дарс жараёнида савол-жавоб воситаси асосида олиб борилади. Педагог 
тингловчиларга савол бериб ёки илгари ўзлаштирган билимларини эсларига
тушириш ёҳуд мавжуд буюмлар асосида янги мавзулардан тегишли хулоса ва 
натижалар чиқариш, умумлаштириш, шунингдек, Тингловчиларнинг 
ўзлаштирган билимларига таяниб янги хулосалар чиқаришни таклиф этиш 
йўли билан билим, кўникма ва малакаларни бериши назарда тутилади. 
Суҳбат методи Тингловчи фаолиятининг янги-янги қирраларини очиб 
беради ва бир мақсадга қаратилган мустаҳкам ҳолат бирлигини туғдиради. 
Кичик маъруза-ўтиладиган мавзунинг ҳақида кичик маълумот 
берилади. Сўнг мавзу бўйича гуруҳларда ишланади.
Ролли ўйинлар-тингловчиларга бирор муаммоли вазият берилади. 
Тингловчилар бу вазифани ечимини роллар орқали ифодалаб беришади. 
Педагоглар бу метод ёрдамида «реал ҳаёт» ҳолатларини қайта 
жонлантирадилар. Уларга амалий иш фаолиятида қўллаш мумкин бўлган 
янги турдаги фаолиятларини синаб кўриш ва текшириш имкониятларини 
беради. 

---

3 
Баҳс - мунозара методида иштирокчиларга бир кун олдин мавзу 
берилади. Иштирокчилар мавзуни ўқиб, саволларга жавоб топиб гуруҳларда 
ўша гуруҳларда ўша саволларга жавоблар баҳс мунозара асосида олиб 
борилади. 
Жуфтликда ишлаш - бу устиворликка эга методлардан биридир. 
Қатнашувчиларга савол берилади. Бериладиган муаммони чиқарадиган 
бўлиб, қатнашувчилар орасида вазифаларни бартараф этиш тўғрисида 
мулоқот уюштирилишига чорлайди. Агар қатнашчи жуфтлиги жавоб 
юзасидан кўргазмали материал, жадвал ёки диаграммалар тайёрлаганда ўша 
жуфтликнинг ҳар бир аъзоси ўз фикрининг маҳсули билан ғурурлана 
олишлари мумкин. 
 “Пантомима”
Ҳамма доира шакилида ўтиради. Ўқитувчи тингловчиларга Мусиқа 
чолғу асбобларининг расмларини тарқатади. Тингловчиланинг вазифаси 
ушбу чолғу асбобларида қандай ҳолатда куй ижро этилишини харакатлар 
билан кўрсатишдан иборат. Қолганлар эса назорат қилиб, қайси чолғу асбоби 
кўрсатилаётганини топишлари керак. Масалан: Расмда дойра асбоби 
берилган бўлса, стулда ўтирган ҳолатда қўл харакати билан кўрсатиб беради. 
Дойра расми бўлса, тик турган ҳолатда дойрани тасвирлаш керак. Карнай, 
сунрай, ғижжак, рубоб, дутор, фортепиано, чолғу асбоблари ва ҳоказолар - 
мос қўл харакатлари билан тасвирланади. Шундай қилиб, 5-та тингловчининг 
чиқишидан сўнг фикр- мулоҳазалар ўрганилади.