Низомиддин млҳмудов дурдона худойберганова

л л п о м и ш
Бақувват, пақлавон,
гавдапи, жуда ҳам кучли, баҳодир.
Девдек гавдали, Алпомишдек 
бакувват
одам совук тушар- 
тушмас, бўйнига шарф ўраб олар, Шаҳноза «вой-бў, корбобо 
бўп кетинг-э!» деса, «Ҳайронман, Шаҳноз, шу кор деган нарса 
ёгмаса, кимнинг кўнгли коларкин?» деб гапини ҳазилга бурар- 
ди (Ў. Ҳошимов. Тушда кечган умрлар). Ҳозиргина келинчак- 
нинг олдида ўзини Алпомишдай 
паҳлавон
сезиб турган Мирза 
Ҳамид тили калимага келмай, чулдираб колди (X. Тўхтабоев. 
Қасоскорнинг олтин боши). Алпомишдай келбатидан гапир- 
май, Ўн саккиз ёшга ҳам кириб ё кирмай (М. Юсуф. Ўглонлар). 
Алпомишдай йигит экансиз, асли сизга кўз тегибди, шекил- 
ли, - деди у ҳазиллашиб (А. Абдуллаев. Дард). Ҳар бир йи- 
гит шу пайтда ўзини нак Алпомишдек ҳис килиб турибди 
(X. Тўхтабоев. Қасоскорнинг олтин боши).
А М М А М Н И Н Г
б у з о г и
АММАМНИНГ БУЗОҒИДАЙ (-ГА 'УХШАБ)
Ландавур, фойда-зиённи билмайдиган; амалий иш килмасдан, 
лаллаймоқ
, маъносиз карамок.
Гапир! Балодан кайтмайдиган бола эдинг-ку, нимага аммам- 
нинг бузоғига ўхшаб колдинг? (Т. Малик. Шайтанат). Қараб 
турасиз, эрта-индин Болтиқ бўйидаги учала давлат ажралиб 
чикади. Биз ўтираверамиз аммамнинг бузоғига ўхшаб. (Т. Ма- 
лик. Шайтанат). Тўғриси, бизнинг корхонада ишчиларга бирон 
ишни тушунтириш анча кийин. Битта мисолга ўнта масала кел- 
тирмасангиз, аммамнинг бузоғидай бакрайиб тураверишади 
(А. Абдуллаев. Дард). Нега 
лаллайяпсиз
аммамнинг буэоғидек?! 
Еки қўркадиган жойингиз борми? (Ў. Усмонов. Гирдоб).
А Н Г И Ш В О Н А
АНГИШВОНАДАЙ
Бежирим, кичкина,
мўъжазгина.
Худди ўзининг юзига ўхшаган пуштиранг музкаймокка жаж- 
жи қошик учини ботиради-да, ангиш вонадек 
бежирим
оғзига 
олиб бориб, бир лаҳза иккиланиб колгандек бўлади: «Есамми- 
емасамми?» (Ў. Ҳошимов. Нур борки, соя бор). Лекин одамла- 
ри ҳар хил: бирови ангиш вонадек 
кичкина,
пак-пакана, биро- 
ви бақатеракдек новча, дароз (X. Тўхтабоев. Қуёнлар салтана-
АЛПОМИШДАЙ (КАБИ, СИНГАРИ)
26
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

тининг шаханшоҳи). Бунака чиройли қизни умрим бино бўлиб 
кўрмаганман! Қаламда тортилгандек қошлари, ёниб турган қоп- 
қора хумор кўзлар, сутдай оппок юз, ингичка иягидаги митти 
холи, ангиш вонадек оғзи - хаммаси атайлаб чизиб қўйилган су- 
ратга ўхшайди (У. Ҳошимов. Икки эшик ораси). Докага ангиш- 
вонадек ёғми, нонми ўраб чакалоқнинг оғзига солиб кўйишади 
(Ў. Ҳошимов. Дунёнинг ишлари).
А Н О Р
АНОРДАЙ (КАБИ, СИНГАРИ. ЯНГЛИҒ)
Қип-қизил,
қон рангида; 
қизармоқ,
қизил тусини олмок. 
Кўпрок юз, бет, ёнок хакида.
Мирюсуф Хилватий банорас тўнининг кенг этаклари ораси- 
да оёқлари чалишиб, ўрнидан турди, кўлтиғидан ипак матога 
ўралган бир китобчани олиб очди ва анордай 
қип-қизил,
юм- 
юмалоқ юзи илхомдан лов-лов ёниб, овози хаяжондан титраб, 
ўкий кетди (О. Ёкубов. Улуғбек хазинаси). Унинг ҳам кизлик 
хаваслари уйғонади, юраклари мулойим ва ёкимли бир тапва- 
са билан дук-дук ура бошлайди: икки юзи дастурхон устидаги 
анор сингари 
қип-қизил бўлади
(Чўлпон. Кеча ва кундуз). Жало- 
лиддин Хоразмшоҳми? - юзлари анордай 
қиэариб кетди
Робия- 
хонимнинг (Э. Самандар. Султон Жалолиддин). Ракс ва шароб 
таъсирида ёноклари анор янглиг 
қизарган,
кўкраклари кўш кап- 
тардай патирлаб турган кизни бағрига босиб эркалаган бўлди- 
да, мақсадга кўчди Ҳожиб (Э. Самандар. Султон Жалолиддин). 
Ҳамма гапни ўзларинг айтяпсизлар-у, яна чўзиш шартми- 
кан?.. - кимтиниб, юзлари анордек