Нигинахон шермухамедова

SIFAT
Xossalar
 
Substrat
 
Sifat – hodisaning uning xossalari va substrati bilan belgilanuvchi 
xususiyati.

---

434 
Agar narsaning substrati va xossalari o‗zgarsa, uning sifat jihatida ham 
o‗zgarishlar yuz beradi. Bunday o‗zgarish doim narsaning qaysidir belgilari yo‗q 
bo‗lishi va yangi belgilar vujudga kelishi bilan bog‗liq. Yo‗q bo‗lish va vujudga 
kelish – sifat mezonining bir-biri bilan uzviy bo‗lgan ikki tomonini ifodalaydi. 
Xossalarning o‗zgarishi 
Vujudga kelish 
Substratning o‗zgarishi 
SIFAT O‗ZGARISHI 
Yo‗q bo‗lish 
Sifat
narsalarga xos va ularning borlig„i bilan ayniy bo„lgan hamda ularni 
muayyan aloqalar tizimidagi boshqa narsalardan farqlash imkonini beradigan 
o„ziga xos xususiyatni aks ettiradi
. Narsalarning sifati ularning chekliligi bilan 
bog‗liq, zero mazkur sifat yo‗q bo‗lishi bilan narsaning o‗zi ham yo‗q bo‗ladi, u 
boshqa narsaga aylanadi. Barcha narsalar, jarayonlar, hodisalar sifat bilan bir 
qatorda muayyan miqdorga ham ega bo‗ladi. Ular muqarrar tarzda muayyan 
o‗lcham, hajm, massa va shu kabilar bilan tavsiflanadi.
Sifat – narsaning ichki 
xususiyati, predmetni muayyan jihatdan farqlash uchun zarur va etarli bo„lgan 
xossalar majmui.
Sifat – xossalarning oddiy majmui emas, balki ularning muayyan 
yaxlitlikdan o‗rin olgan va predmetning alohida mohiyat sifatida mavjudligini 
belgilovchi tizimidir. Predmetlarning munosabatlari va aloqalarining rang-
barangligi ayni bir predmetda qarama-qarshi xossalar va sifatlar mavjudligini 
izohlaydi. Bir jihatdan engil narsa boshqa bir jihatdan og‗ir bo‗ladi, bir aloqada oq 
narsa boshqa bir aloqada qora bo‗ladi va h.k. Masalan, suv va bug‗ bir-biridan sifat 
jihatidan farq qiladimi yoki miqdor jihatidanmi? Moddaning agregat holatini 
taqqoslaydigan bo‗lsak, suv va bug‗ sifat jihatidan farq qiladi. Taqqoslash suv va 
bug‗ning kimyoviy tarkibini aniqlashni nazarda tutsa, ularning o‗rtasida miqdoriy 
farq mavjud bo‗ladi. Ammo har qanday narsa bir jihatdan bitta sifatga va turli 
jihatlardan ko‗plab sifatlarga ega bo‗ladi
 
Xossa – predmetning jihati bo„lib, uning boshqa predmetlardan farqi yoki 
ular bilan o„xshashligini belgilaydi va ular bilan o„zaro aloqada namoyon bo„ladi
. 
Xossalar muhim va ikkinchi darajali bo‗lishi mumkin. Muhim xossalar 
predmetning sifatini belgilaydi. Ularning yo‗qolishi mohiyatini muayyan xossalar 
tashkil etgan predmetning ham yo‗qolishini anglatadi. Ikkinchi darajali xossalar 
o‗zlashtirilishi yoki predmetning sifatini o‗zgartirmasdan yo‗qolishi mumkin. Har 
qanday xossa (temperatura, hajm, energiya va sh.k.) muayyan miqdor va sifatga 
ega bo‗ladi. Har qanday predmet o‗zining mavjudligini belgilovchi barcha xossalar 
majmuidir 
Narsaning miqdor jihatiga kelsak, bilish tajribasi u aniqlashning ikki asosiy 
usuli – sanash va o‗lchash mavjud ekanligini ko‗rsatadi.
Miqdorda ikki qarama-qarshi jihat –