Нефт ва газни қайта ишлаш кимёвий технологияси” кафедраси

Анализга тайёрлаш ва уни бажарилиши

Қуюқ сурков мойларини анализга олиш учун идишдаги сурков мойини устки қатламини олиб ташлаймиз. Кейин бир неча ердан (учдан ортиқ) баробар миқдорда намуначалар оламиз. Олинган намуначаларни чинни косачага солиб яхшилаб аралаштирамиз.
Суюқ нефть маҳсулотларидан намуна олишдан илгари уларни яхшилаб аралаштирилади.
Сурков мойларидан олинган намунани конус шаклидаги колбага 0,1г аниқлигида 8-10г; қуюқ мойлардан эса шу аниқликда 5-8г тортиб оламиз.
Иккинчи конус шаклидаги колбага этил спиртини 85%-ли сувли аралашмасидан 50 см³ ўлчаб оламиз. Колбани оғзига вертикал равишда совутгич қуйиб колбани ичидаги суюқликни 5 мин давомида қайнатамиз. Қайнатилган спиртга 4-5 томчи сариқ нитрозин индикаторидан томизиб, иссиқ ҳолида чайқатиб туриб КОН нинг 0,05 Н.-ли спиртаги эритмаси билан суюқликни ранги сариғдан яшил тусга ўтгунича титрлаймиз. Бунда спирт нейтралланади.
Суюқ нефть маҳсулотларини анализ қилаётганимизда нейтралланган спиртли колбага нефть маҳсулотидан 50 см³ қуямиз. Сурков мойлари ва қуюқ мойларни анализ қилаётганимизда намуна тортиб олинган колбага нейтралланган спиртни иссиқ ҳолида қуямиз.
Колбани оғзига вертикал равишда совутгич ўрнатиб, суюқ нефть маҳсулотлари ва сурков мойларини анализ қилаётганда колбадаги аралашмани 5 мин. давомида қайнатамиз, колбани чайқатиб турамиз; қуюқ мойларни анализ қилинаётганда, мойни намунаси тўла эригандан сўнг яна 5 мин. давомида қайнатилади.
Қайнатиб бўлгандан сўнг аралашмага 4-5 томчи сариқ нитрозин индикаторидан томизиб, иссиқ ҳолида КОН-нинг спиртдаги 0,05Н.-ли эритмаси билан аралашманинг ранги сариқдан яшил тусни олгунча титрлаймиз. Колбани доим чайқатиб турамиз.
Агарда индикаторни томизган вақтимизда колбадаги суюқликда кўк ёки кўк-яшил ранг бўлса, у вақтда КОН эритмаси билан титрламасдан, нефть маҳсулотида органик кислоталар йўқ экан деб ёзиб қўямиз.

Олинган натижаларни ҳисоблаш

Текширилаётган нефть маҳсулотини кислоталиги, яъни маҳсулотнинг 100 см³ миқдорини нейтраллаш учун сарфланган КОН нинг миллиграмм миқдори қуйидаги формула билан аниқланади: