Neft mahsulot

Suyuq gazlarni tashuvchi vagon-sisternalarning asosiy ko‘rsatkichlari

Ko‘rsatkichlar	^Suyultirilgan^gazlarni^tashish^uchun^sisternalar
	^P^r^opan	Butan	^Propan^va^butan
^Sisterna^hajmi^,^m^3 Geometrik	54	60	98
^Foydal^i	46	54	83

^{5- jadvalning davomi}

Ruxsat etilgan bosim, kgs/sm^2	20	8	18
Òashqi o‘lchamlari, m Sisterna diametri	2 ,6	2 ,8	3 ,0
^Uzunligi^,^m	10 ,65	10 ,65	14 ,5
^Massa^,^t	39	35 ,5	43

Suyuq gazlarni ballonlarda tashish yopiq vagonlarda amalga oshiriladi. Ballonlar hajmi 50 litrdan bo‘lib, ularning 360 do- nasi bitta 4 o‘qli vagonga ortiladi. Ballonlar vagonga tik yoki yotiq holatda ortiladi. Xavfsizlikni ta’minlash maqsadida tik holatdagi ballonlarga rezina halqalar kiygiziladi. Yotiq holatdagi ballonlar orasiga maxsus izolatsiya materiali qo‘yiladi.

7 1


^{10.1. Neft va neft mahsulotlarini suv transportida tashish}
Bu transport orqali asosan neft va uning mahsulotlari tashi- lib, ular dengiz va daryo tankerlari, kemalar va barjalarda amalga oshiriladi. Suv yo‘llari bo‘lgan mintaqalarda bu transport orqali umumiy tashiladigan neft va neft mahsulotlarining 13 foizi tashi- ladi. Suv transporti temiryo‘l transportiga qaraganda ko‘pgina af- zalliklarga ega. Masalan, tashilayotgan mahsulotning massa birli- giga sarflanadigan yoqilg‘i miqdorining kamligi, xizmat qiluvchi ishchilar sonining ozligi va boshqalar.
Mahsulotlarni tashishda daryo va dengiz tanker va barjalaridan foydalaniladi. Dengiz tankerlarining yuk ko‘taruvchanlik qobiliyati 4 ming tonnadan 50 ming tonnagacha bo‘lib, daryo tankerlariniki 500 tonnadan 5 ming tonnagacha bo‘ladi. Sudrab harakatga keltiri- ladigan barjalarning umumiy yuk tashish quvvati 1000– 12000 ton- nagacha bo‘ladi. Òashiladigan mahsulotlar miqdorining ortishi tu- fayli yuk ko‘taruvchanlik qobiliyati yuqori bo‘lgan supertankerlar qurila boshlangan. Masalan, 1975- yili yuk ko‘taruvchanlik qobi- liyati 150 ming tonna bo‘lgan «Qrim» supertankeri qurilgan. Uning uzunligi 300 metr, eni 45 metr va suvga cho‘kishi 17 metrga teng. Hozirgi kunda yuk ko‘taruvchanlik qobiliyati 450 ming tonna va 1 mln tonnagacha bo‘lgan dengiz va okean gigant tankerlari mavjud. Yuk ko‘taruvchanlik qobiliyati 450 ming tonna bo‘lgan gigant tankerning uzunligi 380 metr, eni 62 metr, balandligi 36 metrga teng. Òankerning umumiy sxemasi 28- rasmda keltirilgan.
Òankerlar uzunligi bo‘yicha 3 qismga bo‘linadi: bosh, o‘rta va burun bo‘limlari. Neft va neft mahsulotlari tankerlarning o‘rta qismida tashiladi. U tankerning bosh va burun bo‘limlaridan «kafedrom» yordamida ajratib qo‘yilgan. «Kafedrom» – bu ikki qavatli to‘siq bo‘lib, to‘siqlar o‘rtasi suv bilan to‘ldirilgan bo‘ladi. Burun qismida asosan quruq yuklar tashiladi. Òankerlardan yuk- larni tushirish va ularga ortish ishlari maxsus joylar (gavanlar)da amalga oshiriladi. Neft mahsulotlarini tushirish va haydash uchun