Nazariy ma’lumotlar

Mavzuga oid masalalardan namunalar.
1-masala. Tutun gazlarining tarkibi quyidagicha: C0₂=5 kg CO=2 kg, N₂=13 kg. Komponentlarning massaviy ulushlari topilsin?
Y e ch i sh:
Aralashmaning umumiy massasi m=5+2+13=20kg. Kompinentlarning massaviy ulushlari:



2-masala. Gazlarning aralashmasini massaviy tarkibi quyidagilardan iborat: H₂=8,4%, C0₂=17%, 0₂= 48%, N₂= 26,6%. Uning gaz doimiysi, tuyulma molekulyar massasi va hajmiy ulushlari topilsin?
Y e ch i sh:
1. Aralashmaning gaz doimiysini quyidagi formuladan aniqlaymiz:




2.Aralashmaning tuyulma molekulyar massasini quyidagi formuladan aniqlaymiz:

3. Aralashlimaning hajmiy ulushlarini quyidagi formuladan aniqlaymiz:





3-masala. Issiqlik sig’imini haroratga bog’liq ravishda o’zgarishi chiziqli bo’lmagan holat uchun, o’zgarmas bosim ostida, tarkibi r_CO2=0,145, r₀₂ = 0,065, rn₂=79,0% bo’lgan 1m³ gazlarning aralashmasini 200 °C dan 1200 °C gacha qizdirish uchun kerak bo’lgan issiqlik miqdori topilsin?
Yechish:
Qizdirish uchun kerak bo’lgan issiqlik miqdori quyidagi tenglamadan topiladi.


Bu tenglamaga ilovada berilgan 4,5 va jadvallardan issiqlik sig’imlarining qiymatlarini quysak, kerak bo’lgan issiqlik miqdori topiladi.
q_p=(2,2638∙0,145+1,5005∙0,065+1,4202∙0,79)∙1200-(1,7373∙0,145+1,3352∙0,065+1,3038∙0,79) ∙200 = 1582kJ/m³
4-masala. Barometr bo‘yicha o‘lchangan atmosfera bosimi t=25 C da В=680 mm.sim.ust. Agar manometrik bosim р = 1,3 bar ga teng bo‘lsa, qozondagi bug‘ning absolyut bosimini aniqlang?
Yechish:
Dalton qonuniga muvofiq aralashmaning absolyut bosimni xisoblash ifodasini yozamiz.

Barcha bosim qiymatlarini bar birligiga o’tkazamiz.
Dalton qonuniga muvofiq

5-masala. Atmosfera havosi taxminan quyidagi tarkibga ega: m₀₂=23,2%; m_N2=76,8% havoning hajmiy tarkibini, uning gaz doimiysini, molekulyar massasini va havoning bosimi barometr bo’yicha P_atm=101325 Pa (760 mm.sim.ust) bo’lsa, kislorod va azotning partsial bosimini toping?
Yechish:
tenglamadan foydalanib,
Hajmiy ulushni aniqlaymiz:
;

Havoning gaz doimiysi quyidagicha aniqlanadi:

Aralashmaning molekulyar massasi quyidagicha aniqlanadi:

tenglamadan: