Nazariy ma’lumotlar

Gazlarning issiqlik sig‘imiga doir masalalar yechish


Nazariy ma’lumotlar.
Ma^’lumki ish jismi ko’pincha bir necha gazlaming (komponentlarning) aralashmasidan iborat bo’ladi. Masalan, ichki yonuv dvigatellarida tarkibiga vodorod, uglerod ikki oksidi, azot, karbonat angidrid va suv bug’lari kiradigan yonish mahsulotlari ish jismi hisoblanadi. Gazlar aralashmalarining bosimlari ayrim komponentlar parsial bosimlarining yig’indisigateng (Dalton qonuni):
(3.1)
bu yerda P_n — gazlar aralashmasining bosimi; P_K – aralashmadagi k-chi komponentning parsial bosimi.
Agar masssasi M bo’lgan aralashma n komponentdan tarkib topgan bo’lsa, u holda aralashmadagi ayrim komponentlarning massaviy ulushlari quyidagiga teng:
(3.2)
Bu yerda , , ,…, alohida gazlarning massasi; gaz aralashmasining massasi.
Gazlar aralashmasidagi ayrim komponentlar massalarining yig’indisi barcha aralashmaning massasiga tengdir:
M₁+ M₂+ M₃+…+ M_n=M (3.3)
bu tenglik gazlar aralashmasi massaviy tarkibining tenglamasi deyiladi. Gazlar aralashmasi nisbiy massaviy tarkibining tenglamasi quyidagicha:
m₁+ m₂+ m₃+... m_n=1 (3.4)
Agar hajmi V bo’lgan aralashma n komponentdan tarkib topgan bo’lsa, u holda aralashmadagi ayrim komponentlarning hajmiy ulushlari quyidagiga teng:
(3.5)
Bu yerda , , ,…, alohida gazlarning massasi; gaz aralashmasining massasi.
Aralashma hajmiy tarkibining tenglamasi:
V₁+ V₂+ V₃+... V_n=V (3.6)
Gazlar aralashmasi komponentlar hajmiy ulushlarining yig’indisi birga teng:
r₁+ r₂+ r₃+... r_n=1 (3.7)
bu tenglama esa nisbiy hajmiy tarkib tenglamasi deyiladi.
Massaviy va hajmiy ulushlar orasida quyidagi bog’lanishlar bor:
(3.8)
bu yerda: r_i – komponentning hajmiy ulushi
g_i – komponentning massaviy ulushi
R_i – komponentning gaz doimiysi
R – aralashmaning gaz doimiysi
(3.9)
Gaz aralashmasining zichligi uning solishtirma hajmiga teskari kattalikdir:
(3.10)
(3.11)
(3.12)
(3.13)
(3.14)