Nazariy fizika kursi

в
b u rc h a k ostida sochildi. Agar nish o n p a ra m e tri p b o s h q a c h a
bo'lsa, zarraning sochilish burchagi 
в
h a m b o s h q a c h a b o 'ladi. B oshqa 
s o ‘z bilan aytganim izda, p -»p 
+dp
o'z garishiga 
в
- > 0
+ d 6
o 'z garishi 
m os keladi. 
d p v
a 
dd
la m in g ishoralari orasidagi b o g ‘lanishni aniqlaylik. 
O d a td a , p kam aysa 
в
oshishi k erak (c h u n k i bu h o ld a zarra m arkazga 
y a q in ro q keladi va, natijada, u lar orasidagi o 'z a r o t a ’sir kuch a y ad i) 
va aksincha. D e m a k , odatda, (k o 'p in c h a shunday, b a ’zi-bir hollardagina 
b u n d a y em as) 
dp
va 
d e
la m in g ishoralari h a r xil ekan.
sochilish j a ra y o n in i 
o 'r g a n a m i z , sh u n in g u c h u n
cp0
sifatida (3.28) 
form ula b o 'y ic h a an iqlanadigan b u rc h a k n i olamiz:
b u n d a
rmjn —
tr a y e k t o r i y a n i n g m a r k a z g a e n g y a q i n n u q t a s i g a c h a
m aso fa .
2
+ в = к.
(3.47)
схэ
M
(3.48)
5 — Na z a r i y m e x a n i k a
65

---

K o ‘rilayotgan m asalada zarracha cheksizlikdan nishonga tushm oqda. 
U n in g saqlan u v c h an energiyasi va im puls m o m e n tla rin i b o s h la n g 'ic h
kattaliklar orqali ifodalab olish m a q sa d g a muvoftqdir:
2
M = m v aap ,  
(3.49)
b u n d a
V" —
zarrachaning boshlang‘ich (cheksiz uzoq masofadagi) tezligi. 
N a tijad a og'ish burchagi u c h u n integral