Nazariy fizika kursi

n
ta erkinlik darajasi bor. Yuqoridagi ikkita vektor 
sh artlarn in g soni 
6
taga teng.
D e m a k , 
n
atom li m o lekulaning tebra nish erkinlik darajalari u m u m iy
h o ld a
3/7
— 
6
ta ek a n . A g a r a t o m l a r b ir t o 'g 'r i c h iz iq d a j o y la s h g a n
b o 'ls a , b u o ' q atro fid a aylanish h a q id a g a p iris h n in g m a ’nosi y o 'q ,
d e m a k , bu h o ld a t e b ra n ish erk in lik darajalari soni 
3n —
5 ga teng. 
M a s a la n , C O , m o le k u la sin in g te b ra n ish la ri soni 3 - 2 — 5 = 1
ga 
teng. H , 0 m o le k u la s in in g esa m ustaq il t e b ra n ish la ri soni 3 • 3 — 
6
= 3
ga teng.
4.5.1-misol. 4.11-rasmda ko'rsatilgan chiziqli 
BA
, molekulaning teb­
ranish chastotalarini topaylik.
108

---

A atom larning massasini m a, В atom n in g
massasin i m h deb belgilavlik. Yuqorida kelti-
rilgan hisob bo'y icha bu m olekulanin g mustaqil
tebranishlari soni 3 ■
3 — 5 = 4 bo'lishi kerak.
Ular rasmda ko'rsatilgan — b o'ylan m a tebra-
nishlari soni 2 ta, ko'ndalang tebranishlari soni
ham 2 ta (rasmda ularning bittasi ko'rsatilgan,
ikkinchisi huddi shuning o'zi, faqat tebranish
yo'nalishlari rasm tekisligiga perpendikulardir).
Sistem anin g bo'y la nm a harakat Lagranj funk-
sivasi:
a
i в
i
a)
I A
J X
b)
I
cl)
4.11- rasm. Chiziqli
m olekulaning
tebranishlari turlari.