Navoiy viloyati pedagog xodimlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti

Yoriqlarda joylashgan yoki karst suvlari. Granit, diorit, qumtosh, oxaktosh va shular singari 

mustaxkam  tog’  jinslari  yoriqlari  orasida  xarakat  qiladigan  suvlar  yoriqlarda  joylashgan  suvlar 

---

deb  ataladi.  Yoriqlarning  bir-biri  bilan  qo’shilishi  va  bog’lanishi  sababli  bulardagi  suv,  grun 

suvlaridan farqli o’laroq, xar tarafga oqishi, pastga oqishi yoki yuqoriga ko’tarilishi mumkin.  

Yer  ostida  hosil  bo’lgan  bo’shliq  -  karstlardagi  suvlar  karst  suvlari  deyiladi.  Bu  suvlar  tog’ 

jinslarida  gorizontal  va  vertikal  yunalishda  xarakat  qilib,  tutash  oqimlar  hosil  qiladi.  Karst  suvlari 

yuzaki suvlar bilan o’ziga xos aloqasi bilan ajralib turadi. Ko’p xollarda yuzaki suvlar o’z xarakati 

davomida  karst  rivojlangan  maydonlarga  kelib,  yer  ostiga  singib  ketadi,  so’ngra  tog’-

yonbag’irliklaridan, daryo qirg’oqlaridan mo’l suvli buloqlar tarzida yer yuzasiga chiqadi. (4-rasm). 

 

 

4-rasm. Tinch buloqlar. 1 - yoriq suvlari; 2 - karst suvlari. 

Karst  suvlarining  satxi  va  sarfi  keskin  o’zgarib  turadi.  Yer  yuzasida  karst  bo’shliqlari  ko’p 

bo’lsa, suvning yutilishi ko’payib va tezlashib ketadi. Natijada karst rayonlaridagi buloqlarning suv 

sarfi va suv toshqini yoki ko’p yomg’ir yog’ishi bilan tez ko’payadi va aksincha.   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---