Navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti "avtomatlashtirish va boshqaruv"

6.
 
Sinov savollari 
1.
Siz qanday baxtsiz hodisalarni bilasiz? 
2.
Qanday baxtsiz holatlarda 100% maosh to‘lanadi?? 
3.
Qanday baxtsiz hodisalar ishlab chiqarishga tegishli bo‘ladi? 
4.
Forma N-1 qancha yil saqlanadi? 
5.
Baxtsiz hodisalarni tekshirishda komissiya tarkibida kimlar ishtirok etadi? 
6.
Kasb kasalliklarini kelib chiqish sabablarini aniqlang. 
7.
Statistik usulni mohiyatini tushuntiring. 
8.
Guruhlash usulini mohiyatini tushuntiring. 
9.
Tapografik usulni mohiyatini tushuntiring. 
10.
Monografik usulni mohiyatini tushuntiring. 

---

88 
1-jadval 
Amaliy mashg‘ulotni bajarish uchun berilgan variantlar. 
№ 
N 
R 
D 
№ 
N 
R 
D 
1. 
5 
100 
15 
21. 
3 
118 
14 
2. 
10 
104 
10 
22. 
5 
119 
10 
3. 
4 
107 
11 
23. 
2 
90 
7 
4. 
5 
110 
12 
24. 
6 
110 
12 
5. 
5 
95 
10 
25. 
4 
91 
7 
6. 
3 
105 
15 
26. 
7 
121 
10 
7. 
6 
108 
13 
27. 
3 
92 
7 
8. 
7 
120 
14 
28. 
5 
122 
12 
9. 
4 
115 
15 
29. 
3 
93 
7 
10. 
5 
113 
10 
30. 
6 
125 
10 
11. 
4 
114 
14 
31. 
3 
96 
7 
12. 
3 
99 
10 
32. 
6 
123 
15 
13. 
2 
94 
10 
33. 
3 
97 
7 
14. 
7 
112 
14 
34. 
7 
124 
15 
15. 
5 
111 
12 
35. 
6 
126 
7 
16. 
4 
108 
9 
36. 
5 
127 
15 
17. 
4 
98 
8 
37 
5 
128 
7 
18. 
6 
106 
15 
38 
4 
129 
10 
19 
4 
108 
12 
39 
3 
98 
8 
20 
5 
100 
10 
40 
5 
120 
10 
3 - AMALIY MASHG‘ULOT 

---

89 
Ishlab chiqarishda baxtsiz hodisalar oqibatida yuzaga kelgan iqtisodiy 
zararning hisobini tahlil qilish.(4soat) 
Mashg‘ulotning maqsadi:
Ishlab chiqarishda baxtsiz hodisalar oqibatida yuzaga 
kelgan iqtisodiy zararning hisobini tahlil qilish va jarohatlanish ko‘rsatkichlarini 
aniqlash bo‘yicha amaliy ko‘nikmalar hosil qilish. 
Mashg‘ulotning rejasi: 
1.
 
Ishlab chiqarishdagi jarohatlanish va kasallanishlarning sabablari. 
2.
 
Jarohatlanishlar va kasallanishiami tahlil qilish usullari. 
3.
 
Mehnatni muhofaza qilishdagi iqtisodiy samaradorlik. 
4.
 
Ishlab chiqarishda baxtsiz hodisalar keltirilgan zararning iqtisodiy hisobini 
tahlil qilish. 
5.
 
Ishlab chiqarishda baxtsiz keltirilgan zararning iqtisodiy hisobini aniqlashga 
doir namunaviy misol. 
6.
 
Amaliy mashg‘ulotni bajarishga doir variantlar. 
7.
 
Sinov savollari. 
Tayanch so‘zlar va iboralar:
moddiy zarar, jamiyat, davlatimiz iqtisodiyoti, 
malakali kadrlar, nafaqa miqdori, o‘rtacha kunlik ish haqi, ishga yaroqsiz kunlar, 
xarajatlar, ma’naviy va ijtimoiy zararlar yig‘indisi. 
1.
 
Ishlab chiqarishdagi jarohatlanish va kasallanishlarning sabablari 
Ishlab chiqarishdagi jarohatlanish va kasallanishlarning barcha sabablarini 
shartli ravishda quyidagilarga birlashtirish mumkin: texnik, tashkiliy, sanitariya- 
gigienik, psixofiziologik, iqtisodiy va xodimning aybi bilan yuz beradigan kasalliklar. 
Texnik sabablar: uskuna va moslamalarning, to‘siq qurilmalarning, tormoz 
tizimining ishlamasligi yoki nosozligi, gidravlik tizimining zich emasligi tufayli kelib 
chiqadi. 
Tashkiliy sabablar: ish joylarining uskuna, moslama va yordamchi asboblar 
bilan yetarli ta’minlanmaganligi, yuk ko‘tarish vositalari, bog‘lab qo‘yuvchi 
moslamalarning yo‘qligi, yo‘l-yo‘riqning o‘z vaqtida berilmaganligi va mehnat 
muhofazasi bo‘yicha o‘qitish ishlarining sust olib borilganligi, mehnat xavfsizligi 
bo‘yicha ko‘rsatmalarning yo‘qligi, ishchilarning o‘z vaqtida maxsus kiyimlar bilan 
ta’minlanmaganligi, dam olish va mehnat qilish tartibining bo‘zilishi tufayli kelib 
chiqadi. 
Sanitariya-gigiena sabablariga: ish joyidagi noqulay mikroiqlim (harorat, 
havoning namligi va harakat tezligi parametrlarining ish sharoitlariga muvofiq 
kelmasligi), yoritilganlik darajasining QM va Q talablariga javob bermasligi, ish 
joylarining betartibligi va iflosligi, maishiy xonalarning (yechinish, yuvinish- 
cho‘milish xonalari, hojatxona va boshq.) yo‘qligi natijasida kelib chiqadi. 

---

90 
Ruhiy holat sabablarga: ishning hamisha bir xilligi, qattiq jismoniy mehnat 
tufayli zo‘riqishi, kishi organizmiga ish joyining ruhiy anatomik fiziologik Jihatdan 
mos kelmasligi, charchashi, jamoatchilik orasidagi nosog‘lom muhit tufayli kelib 
chiqadi. 
Iqtisodiy sabablar: mehnat muhofazasi masalalariga sovuqqonlik bilan qarash, 
shuningdek, oylik maoshlami o‘z vaqtida bermaslik va ishchilarning yuqori ish 
unumiga erishishga intilmasligi, ish sharoitlarini yaxshilash tadbirlariga yetarli 
mablag‘ ajratilmasligi tufayli kelib chiqadi. 
Ishchining aybi bilan sodir bo‘ladigan baxtsiz hodisalar qatoriga: ishchining 
intizomsizligi, ishga betob yoki mast holda kelishi kiradi.