Navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti "avtomatlashtirish va boshqaruv"

NAVOIY DAVLAT KONCHILIK INSTITUTI 
 
“XAVFSIZLIK QOIDALARI” 
fаnidаn 
MA’RUZALAR MATNI 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

6 
1– MA’RUZA 
Elektr tokini kishi organizmiga ta'siri. 
Reja. 
1.
 
Elektr tokini kishi organizmiga ta'siri. 
2.
Umumiy talablar.
3.
 
Xodimlarga talablar. 
Elektr toki urishi to‘rt darajaga bo‘lib qaraladi: 
I - muskullar keskin kiskarilishi natijasida odam tok ta’siridan chiqib ketadi va 
xushini yo‘kotmaydi; 
II - muskullar keskin kiskarishi natijasida odam xushini yo‘qotadi, ammo 
yurak va nafas olish faoliyati ishlab turadi; 
III - muskullar keskin kiskarishi natijasida odam xushini yo‘qotib, nafas olish 
sistemasi yoki yurak urishi to‘xtab qoladi. 
IV - klinik o‘lim xolati, bunga insonga xech qanday xayot alomatlari 
ko‘rinmay qoladi. 
Klinik o‘lim xolati
- bu xayot bilan o‘lim
orasidagi ma’lum oralik bo‘lib, 
ma’lum voktgacha inson ichki imkoniyatlar xisobiga yashab turadi. Bu vaqtda unda 
xayot belgilari: ya’ni nafas olish, kon aylanish bo‘lmaydi, tashki ta’sirlarga farksiz 
bo‘ladi, og‘rik sezmaydi, ko‘z korachig‘i kengaygan va yorug‘likni sezmaydi. Ammo
 
bu davrda xali undagi xayot butunlay so‘nmagan, xujayralarda ma’lum modda 
almashinuv jarayonlari davom etadi va bu organizmning minimal xayot faoliyatini 
davom ettirishga etarli bo‘ladi, buning uchun tashki ta’sir natijasida xayot faoliyatini 
yo‘kotgan organizmning bazi bir kismlarini tiklash natijasida uni xayotga kaytarish 
imkoniyati bor. 
Klinik o‘lim
X
olati 6-8 min davom etadi. Xech kanday yordam bo‘lmagan 
takdirda eng oldin bosh miya kobig‘idagi xujayralar parchalanadi va klinik o‘lim 
xolati biologik ulim xolatiga o‘tadi.