Navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti "avtomatlashtirish va boshqaruv"

Sinov savollari: 
1.
Elektr toki odam organizmiga qanday ta'sir ko`rsatadi? 
2.
Necha xil o`lim turi mavjud? 
3.
Yurak fibrillyatsiyasi nima? 
4.
Elektr zarba nima? 
5.
Elektr zarbani necha xil turi mavjud? 

---

11 
2 – MA’RUZA 
ELEKTR TOKIDAN SHKASTLAN VA BOSHQA BAXTSIZ HODISAGA 
UCHRAGANLARGA BIRINCHI TIBBIY YORDAM BERISH YO’LLARI. 
Reja: 
1.
Kishi organizmining qarshiligi . 
2.
Odam gavdasini qarshiligini uning terisini xolatiga bog`liqligi . 
3.
Tana qarshiligiga ta'sir etuvchi elektr zanjir parametrlari. 
4.
Tok kattaligini ta'siri. 
5.
Jarohat bo`lishiga tok nulining ta'siri. 
6.
Tok ta’siridan qutqarish va birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish; 
Tayanch iboralar:
qarshilik , kuchlanish, quvvat, ta'sir, jarohat, himoya, ishlab 
chiqarish, tana qarshiligi, terini elektr qarshiligi, elektrolit, suyak, elektr zanjir 
parametrlari. 
Kishi organizmida fizik, bioximik jarayonlar bo`ladi. Odam organizmini 65 % 
suv tashkil etib elektrolit hisoblanadi. Odam o`zgaruvchi qrshilik hisoblanadi. Teri, 
suyak, yog`li tuqima ularni qarshiligi katta. Muskul to`qimalari, qon,yelka va bosh 
miya qarshiligi kichik. 50 Gts chastotada o`rtacha solishtirma qarshilik: 
Quruq teri -3*10-2*10 Om*m 
Suyak-10-2*10 
Yog`li to`qima-30-60 
Musqo`l to`qima-1.5-3 
qon-1-2 
Yelka miya suyuqligi-0.5-0.6 
Soglom kishi gavdasini qarshiligi 15-20 V da (3G`100)*10 Om va ortiq bo`ladi.
ODAM GAVDASINING QARSHILIGINING UNING TERISINI 
HOLATIGA BOG`LIQLIGI. 
Terining shoxsimon qavatining jarohatlanishidan namlanishdan, doimiy 
terlashdan va kirlanishdan qarshiligi keskin kamayib ketadi. 
Shoxsimon kavatining jarohatlanishi-kesilishi, tirnalishi, biror materialni teriga 
kirib qolishi va turdagi mikrojarohatlardir. Bu jarohatlar kishini qarshiligini ichki 
qarshiligiga (500-700 Om)tushirib kishini tok urish xavfini oshiradi. 
Terining namlanishi-Namlikni solishtirma qarshiligi katta bo`lgan takdirda ham 
qrshilikni kamaytirib yuboradi. Quruq qo`lni tuzli suv bilan xo`llanilishi gavda 
qarshiligini 30-50 % distirlangan suvdan esa 15-35% ga kamaytiradi. Buni shunday 
izoxlash mumkin, chunki namlikni teriga tushishi undagi mineral aralashmalarni va 
yog` kislotalarni eritadi va organizm teri bilan elektr o`tkazuvchi bo`lib qoladi. Uzoq 
vaqt terining xullanib turishi uning qarshiligini umuman yo`qolishiga olib keladi. 
Shuning uchun ham xul qo`l bilan ishlaganda kishini tok urishdan jarohatlanishi 
kuchli bo`ladi. 
Terlash
-teri qavatida terlatish temirlarining ko`p bo`lishidir. Kishida 500 ga 
yaqin terlatish temirlari 1 sm teri maydoniga tug`ri keladi. Kishini ish paytida terlashi 
tok urishi xavfini yanada oshiradi. 

---

12