Navoiy davlat pedagogika instituti "tasdiqlayman"

Pedagogik tajriba-sinov ishlari 

---

136 
Farazni tekshirishni (kuzatish, anketa o’tkazish, pedagogik tajribani umumlashtirish 
va boshq) yetakchi metodlaridan biri bo’lib, pedagogik tajriba-sinov ishlari hisoblanadi. 
O’quv jarayoniga kiritishga rejalashtirilgan barcha o’zgartirishlar, albatta tajribada 
sinab ko’rilgan bo’lishi kerak.. Pedagogik tajriba –sinov ishlari, pedagogik jarayonning 
eng takomillashagn modeli bo’lib, unda o’qitish va tarbiyalashning yuqori samarasiga 
erishiladi. 
Pedagogik tajriba-sinov ishlari vazifasiga o’rganilayotgan hodisani kuzatishni 
muntazam o’zgartirish va uning tabiatini aniqlash uchun boshqa hodisalar bilan 
bog’lanishini o’rnatish, mazkur jarayonni ongli o’rganish va kelib chiqishini bilish 
kiradi. 
Pedagogik tajriba-sinov ishlari, odatda, quyidagi bosqichlarda o’tkaziladi: 
boshlang’ich yoki qayd qiluvchi(konstatiruyushiy), sinov va yakuniy. 
Kerakli pedagogik tajriba-sinov natijalarini olish, bular asosida chiqariladigan 
xulosalarni ishonchli bo’lishi uchun, tajriba boshlanguncha quyidagi shartlarga rioya 
qilish kerak: 
1.
O’z vaqtida quyidagilarni qamrab olgan rejalashtirish: 
a) tajriba-sinov ishlarining bosqichlari va muddatini aniqlash; 
b) har bir bosqichning mazmuni va vazifalarini aniqlash; 
v) har bir bosqichda o’tkaziladigan tajriba-sinov ishlarining metodikasini aniqlash; 
g) o’tkazilayotgan tadqiqotning maqsadiga mos tarzda, o’quv jarayoniga 
kiritilayotgan o’zgartirishlarning samaradorlik mezonlarini aniqlash. 
2. Tayyorgarlik darajasi deyarli bir xil bo’lgan tajriba va nazorat guruhlarini 
(sinflarni) aniqlash. 
3. Nazorat va tajriba guruhlarini o’qitish uchun, kasbiy-metodik darajasi deyarli bir 
xil bo’lgan o’qituvchilarni tanlash. 
Boshlang’ich yoki qayd qiluvchi (konstatiruyushiy) tajriba-sinov ishlarining 
vazifalariga o’qitish amaliyotida tadqiq qilinayotgan ob’ektning holatini aniqlash kiradi. 
Tajriba-sinov ishlarini o’tkazishda testlardan, nazorat ishlarini o’tkazishdan, sinov va 
yakuniy bosqichlarda tekshirishga mo’ljallangan o’quv-tarbiyaviy jarayonning 
jihatlarini kuzatishlar kiradi. Tajriba-sinov ishlarining ushbu bosqichidagi natijalar 
asosida tadqiqot muammosiga tegishli o’quv-bilish, tarbiyalash sohasidagi hamda 
mavjud muhim kamchiliklar borligi to’g’risida xulosa chiqariladi. 

---

137 
Sinov yoki ikkinchi bosqichdagi pedagogik tajriba-sinov ishlarini o’tkazish uchun, 
o’zlashtirishi deyarli bir xil bo’lgan 2 ta guruh tanlanib, ulardan biri tajriba, ikkinchisi 
esa nazorat guruhi qilib belgilanadi. Tajriba guruhidagi o’quv-tarbiyaviy jarayonga, 
tadqiqot maqsadidan kelib chiqib, kerakli o’zgartirishlar kiritiladi, nazorat guruhida esa 
o’qitish an’anaviy metodika bo’yicha olib boriladi. 
YAkuniy pedagogik tajriba-sinov ishlari tadqiqotning oxirgi bosqichi bo’lib, ya’ni 
o’quv-tarbiyaviy materiallarning samaradorligi yana bir bor sinab ko’riladi. 
Tajriba-sinov materiallari tadqiqotchi biriktirilgan kafedra yoki muassasa bo’limida 
muhokama qilinib, tajriba-sinov ishlari ma’sul ta’lim tashkilotlaridan(vazirlik, shahar 
ta’lim tashkiloti, viloyat va tuman ta’lim boshqarmalari, ta’lim muassasalarining o’quv 
bo’limlari) ruxsat olib, o’tkazilishi kerak. O’tkazilgan barcha ishlar bayonlashtirilib, 
tajriba-sinov ishlarining natijalari maktab pedagogika kengashida, kafedra majlisida va 
fakultet ilmiy kengashlarida muhokama va tahlil qilinadi.