Navoiy davlat pedagogika instituti tarix fakulteti «davlat va huquq nazariyasi»

Davlat va xuquqni o’organishning yana bir usuli - tizimli usul 
bo’lib, u davlat va xuquqning 
o’z mohiyatiga, tuzilishiga ko’ra - murakkab tizimiy hodisadir. 
Yuqoridagi usullarning barchasi umum ilmiy usullar jumlasiga kiradi
. 
Davlat va xuquq nazariyasining umumilmiy usullari bilan bir hatorda davlat va xuquq 
tushunchasini anhlashga yordam beruvchi 
xususiy ilmiy usul (metod)lari mavjud. Bu metodlarga 
quyidagilar kiradi
:
formal-mantiqiy; formal-yuridik; qyoslash; davlat va xuquqni modellashtirish; 
konkret-sotsiologik; sotsial-eksperiment va b. 
Formal-mantiqiy usul
- 
davlat va xuquq ob'ektining mohiyatini, asosiy mazmunini nazariy 
formada, abstraktsiya (mavhumlik) va mantihiy qonuniyatlarga asosan o’rganadi. 
Formal-yuridik usul
- 
xuquq nomalarini va umum xuquqni ichki tuzilishini o’rganadi, xuquqning 
shakllari va manbalarini tahlil qiladi va h. Umuman bu usul davlat va xuquqning tabiyatidan kelib 
chiqqan holda, u davlat va xuquqning fenomeni (eng nodir hodisa tomonlari)ni ochib berishga, 
klassifikatsiya qilishga va ma'lum tizimga solishga yordam beradi. 

---

8 
Qiyoslash usuli - 
davlat va xuquq xuquqgi hodisa va fikrlarni (harashlarni) kiyoslab 
o’rganishdir. 
Davlat va xuquqni madellashtirish usuli
- 
bu usulning mohiyati shundaki, har xil davlat va 
xuquq hodisalari o’rtasida ma'lum bir uxshashlik mavjud va shuning uchin ham ulardan birining 
xususiy va belgilarini bilgan holda (modelini), boshqalari xuquq yetarlicha fikr yuritsa bo’ladi
. 
Konkret-sotsiologik usul 
- 
bu usul yordamida barcha davlat organlarining xuquqiy tartibga 
solishning, qonuniylik ahvolini, xuquq-tartibotlik to’g’risida, ularning amal qilishning samaraligi 
xuquq anihlik kiritish mumkin
.