Navoiy davlat pedagogika instituti tarix fakulteti «davlat va huquq nazariyasi»

 
HUQUQ MANBALARI. 
H
uquq manbasi davlat irodasini muayyan huquqiy normativ hujjatlar, qonun aktlarida ifodalash, 
bayon qilish usuli va shaklidir.
H
uquqshunoslik fanida huquq manbalarini quyidagi 4 shakli qabul 
qilingan: 
1.
huquqiy odat; 
2.
sud pretsedenti; 
3.
normativ huquqiy hujjat; 
4.
xalqaro shartnoma. 
5.
Huquqiy odat 
- bu jamiyat a’zolari tomonidan uzoq vaqt qo’llanilishi, doimiy takrorlanishi 
natijasida jamiyat tomonidan qabul qilingan xulq-atvor normasiga aylangan va keyinchalik davlat 
tomonidan tasdiklangan qoidaga aytiladi. Huquqiy odat insoniyat jamiyati rivojlanishining qadimgi 
va o’rta asr davlatlarida faol qo’llanilgan huquqning eng qadimgi shakli bo’lib, hozirgi vaqtga kelib 
amalda o’z kuchini yo’qotgan. Lekin odat normalari huquqning rivojlanishiga va uning qo’llanish 
amaliyotiga ma’lum ta’sir ko’rsatadi. 

---

52 
Har bir davlat, jumladan O’zbekiston davlati ham qonunlar, kodekslar qabul qilishda milliy 
xususiyatlarni hisobga oladi.
Oila kodeksi bo’yicha nikoh yoshi belgilanayotganda xalqning urf-odatlari, shaxsning rivojlanish 
darajasi hisobga olindi.
YUridik pretsedent 
sudning umummajburiy ahamiyatga ega bo’lgan aniq bir ish bo’yicha 
qaroridir.
Normativ huquqiy akt 
- hozirgi kunda eng muhim bo’lgan huquq shaklidir. Normativ huquqiy 
akt vakolatli davlat organining belgilangan tartibda qabul qilgan yuridik huquqiy hujjati bo’lib, 
umummajburiy xulq-atvor qoidalarini o’z ichiga oladi. Normativ hujjatlar huquqiy normalarni 
belgilab beradi, o’zgartiradi va bekor qiladi. Ularda belgilangan qoidalarning mazmuni bayon 
etiladi. Belgilangan normalarga umummajburiy tus beradi yoki ilgari belgilangan normalarning 
amalda bo’lishini bekor qiladi. 
Normativ huquqiy hujjatlarning turlari davlatning qaysi organi tomonidan qabul qilinganligiga 
qarab belgilanadi.