Navoiy davlat pedagogika instituti "tabiiy fanlar" fakulteti

Ilmiy rahbar: g.f.n., dots. B.H.Kalonov

---

Navoiy davlat pedagogika instituti Tabiiy fanlar fakulteti “Geografiya 
o`qitish metodikasi” ta’lim yo`nalishi 4-kurs talabasi O`rozova Maftuna 
Xudayberdiyevnaning “
O`zbekiston aholisining geografik joylashuvidagi 
tafovutlari
” mavzusidagi bitiruv malakaviy ishiga 
T A Q R I Z 
Bitiruv 
malakaviy 
ishida 
O’zbekiston Respublikasi hududlarida 
kuzatilayotgan о‘ziga xos xususiyatlarga ega demografik muammolarning talqin 
etilganligi bu muammolar kelib chiqish sabablari va imkon qadar bartaraf etilishida 
jahon hamjamiyatining faoliyati va munosabatlarini о‘rganib chiqish alohida 
dolzarblik kasb etishidan dalolat beradi. Shu bilan birga hozirgi ta’lim 
jarayonlariga katta e’tibor qaratilayotgan bir paytda aholi bilan bog’liq 
muammolarni o’rganish tegishli fanlar mavzulari doirasida tahlil qilinishi yangi 
zamonaviy usullarni qo’llashni taqozo etmoqda. Bu esa dars davomida bunday 
muammolarni o’rganish nechog’lik katta ahamiyat kasb etishini anglab yetishni 
izohlab bermoqda. Shu jumladan, geografiya darslarida ham mamlakat aholisi va u 
bilan bog’liq muammolarni o’qitishda yangi pedagogik texnologiyalardan va turli 
usullar bilan boyitilgan noan’anaviy metodlardan foydalanish dars samaradorligini 
oshirishda asosiy vositalardan hisoblanadi. Kadrlar tayyorlash milliy dasturida 
“O’quv tarbiyaviy jarayonni yangi pedagogik texnologiyalar bilan ta’minlash” 
bosqichida ta’lim jarayonida bajariladigan vazifalar aniq belgilab berilgan. 
Mazkur BMIda O’zbekiston miqyosidagi statistik ma’lumotlardan 
foydalanilgan bo’lib, demografik vaziyat atroflicha tahlil qilingan. BMIda 
keltirilgan ilmiy va statistik ma’lumotlardan hamda qo’llanilgan pedagogik 
texnologiyalardan maktabda “O’zbekiston geografiyasi” hamda AL va 
KHKlarda “Amaliy geografiya” kurslarida mavzular mohiyatiga mos ravishda 
foydalanish mumkin. Shu bilan birga Oliy o’quv yurtlarida ham mustaqil ishlar, 
referat va kurs ishlarida bevosita qo’llash mumkin.
O‘zbekiston Respublikasi aholi soniga ko‘ra dunyodagi o‘rta darajadagi 
mamlakat hisoblanadi. Uning aholisi, 2017 yil ma’lumoti bo‘yicha 32 mln. 
Kishidan ortiqni tashkil etadi. U aholi sonining ko‘pligi jihatidan MDHda 
Rossiya va Ukrainadan keyin 3- o‘rinda turadi. Respublikamizda Markaziy Osiyo 
davlatlari umumiy aholisining salkam 45 foizi yashaydi. Aholining o‘sishi 
tarixiy-an’anaviy va ijtimoiy-iqtisodiy xususiyatlarga ega. Uzoq va yaqin 
o‘tmishda O‘zbekiston murakkab tarixiy yo‘lni bosib o‘tdiki, bu narsa mamlakat 
aholisining dinamikasiga hamda demografik va migratsion holatlariga bevosita 
ta’sir ko‘rsatdi. Mazkur BMI ni himoyaga tavsiya etaman.