Навоий давлат кончилик институти корхона жиҳозлари

Йўналтирилган оқимли тарелкалар

Саноатда йўналтирилган оқими (струйно-направленные) тарелкаларнинг асосан пластинкали ва тангачали (чешуйчатые) турлари қўлланилади. Бошқа тарелкалардан фарқли ўлароқ пластинкали тарелкаларда газ ва суюқлик бир томонга ҳаракатланади. (1.16-расм) ва шу билан бирга колонна фазаларининг қарама-қарши оқимида ишлайди. Бу эса колонна унумдорлигининг ошишига олиб келади. Пластинкали тарелкаларда газ чиқадиган ёриқларни қия қилиб ўрнатилган пластинкалар ҳосил қилади. Ёриқларда газнинг тезлиги 20-40 м|с атрофида бўлади. Пластинкаларнинг қиялиги кичик (10-15°) бўлганлиги учун чиқаётган газ тарелка текислигига деярли параллел ҳаракат қилади. Бунда суюқликнинг эжекцияланиши содир бўлиб, у газ оқими билан майда томчиларга бўлиб ташланади ва тарелка бўйлаб кейинги ёриққа отилади. Бошқа тарелкаларда дисперс фаза газ, бутун фаза эса суюқлик бўлса, пластинкали тарелкаларда бунинг тескариси.

1.16-расм. Пластинкали тарелка: 1-гидравлик затвор; 2-қўйилиш тўсиғи;
3-тарелка; 4-пластинкалар; 5-қуйилиш трубаси (чўнтаги).

Уларда газ ва суюқликнинг контактлашиши суюқлик томчилари ва қатралари сиртида юз беради. Бу пластинкали тарелкалардан йиғилган колоннанинг газ ва суюқлик бўйича унумдорлигини кескин ошириш имконнини беради. Пластинкали тарелкаларнинг яна қуйидаги афзалликлари бор: гидравлик қаршилиги кичик; ифлос муҳит шароитида қўллаш мумкин; уларни ясашга металл кам сарфланади.

Тангачали тарелкалар ясси дискни штамповкалаб ясалади. Бунда ярим доира шаклидаги маълум бурчакли қийқим ҳосил бўлади (1.17-расм). Бундай тарелкалар одатда вертикал тўсиқлар билан секцияларга бўлинади. Тангачали тарелкаларнинг қуйилиш қурилмаси бўлмаслиги ҳам мумкин.

1.17–расм. Тангачали тарелка. 1–тангача (қийқим); 2-тарелка диски; 3–тўсиқ.

Газнинг тезлиги 1,5 м|с гача бўлганда бундай тарелкалар тешикли ва қалпоқчали тарелкалар каби ишлайди. Қуйилиш қурилмасидан суюқлик тарелканинг ички қисмига тушади, газ эса тангачалар остидаги тешикдан кириб суюқлик орқали юқорига кўтарилади. Бунда суюқлик жуда мураккаб ҳаракат қилади. Натижада контаклашиш юзаси жуда катталашади.