Научный совет dsc

3
-
расм. Ўзбекистонда қимматли қоғозлар бозорининг ривожланиш 
тенденцияси
13
2010-2019 йиллар давомида Ўзбекистонда қимматли қоғозлар бозори 
ривожланишида умумий хусусиятли жиҳат шундан иборатки, ривожланиш 
кўрсаткичлари тебранувчан ҳисобланади. Ушбу давр оралиғида уюшган 
қимматли қоғозлар бозорининг савдо ҳажми қимматли қоғозлар бозоридаги 
умумий савдо ҳажмида ўртача 5,0 %ни ташкил этган ҳолда, уюшмаган 
қимматли қоғозлар бозорининг улуши эса ўртача 95 % ни ташкил қилган. 
Уюшган 
қимматли 
қоғозлар 
бозорининг 
ривожланмаганлиги, 
хусусийлаштириш жараёнларида давлат улуши мавжуд бўлган акциядорлик 
жамитяларининг 
ёпиқ 
обуна 
орқали 
қимматли 
қоғозларининг 
жойлаштирилганлиги, уюшган қимматли қоғозлар бозоридаги қимматли 
қоғозларнинг ликвидлилик муаммоси ҳам асосий сабаблардан биридир.
Масалага янада кенгроқ ёндашиш мақсадида, уюшган қимматли 
қоғозлар бозорининг таркибига кирган «Тошкент» республика фонд 
биржаси, «Эльсис-савдо» электрон савдо тизими, «Банклараро савдо тизими» 
электрон савдо тизими (2013 йилдан фаолияти тугатилган) савдо ҳажмлари 
ўзгариш тенденцияларини таҳлил этиш мақсадга мувофиқдир.
Таҳлил натижалари шуни кўрсатмоқдаки, уюшган қимматли қоғозлар 
бозори савдо ҳажмида «Тошкент» Республика фонд биржаси яққол 
устунликка эгалик қилиб келмоқда. Бу, албатта, фонд биржасининг 
инфратузилмаси ривожланиб бораётганлиги билан ҳам боғлиқ ҳолатлардан 
биридир. 2010-2019 йиллар оралиғида уюшган қимматли қоғозлар бозори 
савдо ҳажмида «Тошкент» Республика фонд биржаси 80-98 % оралиғида 
улушга эга бўлган. Айтиш керакки, фонд биржасида савдолар ҳажми бир 
хилда доимий ўсиб бормаган. Жумладан, 2013, 2014 йилларда олдинги 
13
Ўзбекистон Республикаси Статистика давлат қўмитаси ва «Тошкент» РФБ маълумотлари асосида 
муаллиф томонидан тузилган.

---

17 
йилларга нисбатан фонд биржасида савдо ҳажми ўртача мазкур йилларда
35 %дан пасайганлигини кўрамиз.