National researches of uzbekistan: conferences

Февраль 2022 10-қисм
Тошкент
‘‘ЎЗБЕКИСТОНДА МИЛЛИЙ ТАДҚИҚОТЛАР: ДАВРИЙ АНЖУМАНЛАР:’’
Bolalar bilan fikrlashishda, nutq orqali munosabatlar qilishda har turli usullarda, har turli 
yo‘llarda olib borgan maqul bo‘ladi. Unday ishlamay hamma vaqt bir usulda olib borilaversa bo-
lalarda zerikish paydo bo‘ladi. Ayrim vaqtlari bolalarga har qanday vazifalar berilishi mumkin, 
bunday vazifalar ularga buyruq xolda bo‘lmay iltmos turida bo’lgani maqul bo‘ladi. Iltimosda 
«Iltimos etaman», «Iltimos», «Marhamat» formalarida emas albatta, «Jasur sen bunday ishlasang 
qanday bo‘ladi?», «Sarvar seningcha qanday ishlagan maqul deb o‘ylaysan?» va boshqa turlardagi 
iltimoslar qo‘llanaverishi mumkin. 
Bolalar bilan bo‘lgan munosabatlarda ayrim vaqtlari bolalar jaxlli munosabatlarda bo‘lishi 
mumkin. Bunday vaqtlari pedagog jaxllanmasdan muloyimlilik bilan munosabat qilishi kerak, 
shunda bolaning jaxli tez tarqaydi. Bolaning jaxllanishi bilan tarbiyachi ham jaxllansa unda ular 
o‘rtasida janjallar bo‘lishi mumkin, bu ular o‘rtasidagi munosabatlarni buzadi. 
Pedagog bolalar bilan bo‘lgan munosabatlarda hamma vaqt ularning fikrlarini tinglab, ish bo-
bida hisobga olib borishlari lozim. Har qanday ish o’quvchilarning fikrlari bo‘yicha olib borilsa, 
fikrlari maqullanib, rag‘batlantirib borilsa, ularda o‘zlariga ishonchlar paydo etadi. O’quvchilar 
o’qituvchiga yaqin bo’lish uchun harakat etadi, pedagogga xoxlagan vaqtda o‘z fikrlarini aytadi, 
uni eng yaqin do‘sti hisoblaydi. Pedagogik ziddiyatlarning oldini olishning birdan bir yo‘li shu 
yuqorida fikr yuritilgan pedagog va o‘quvchilar jamiyatining bir-birini tushunib ishlashi hisobla-
nadi. Shuning uchun dars davomida va darsdan tashqari vaqtlarda o’quvchilar fikrini eshitish, 
to’g’ri bo’lsa maqullash va amalda qo’llash kerak. Bunday vaziyatdan keyin o’quvchida o’qitu-
vchiga nisbatan hurmat oshadi, o’ziga bo’lgan ishonchi mustahkamlanadi. Biz ham har bir o’quv-
chining fikrlarini, u hoh to’g’ri, hoh noto’g’ri bo’lsin eshitish kerak deb o’ylaymiz. Ana shundagi-
na pedagogik jarayonda yuzaga kelishi mumkin bo’lgan ziddiyatlardan xalos bo’lishimiz mumkin.