Narzulla Jo„rayev O„zbekiston tarixi

«Davlat jamiyatning keskin tabaqalanishiga – oshib-toshib ketgan 
boylar-u kambag„al-qashshoqlarga bo„linib ketishiga yo„l qo„ymasligi kerak»
, – 
deydi va masalaga bunday yondashuv mazmun-mohiyatini aniq tushuntirib berdi. 
Albatta, O„zbekiston strategiya jihatidan jahon tajribalari eng ilg„or namunalaridan 
keng foydalanadi. Biroq uni o„z milliy xususiyatlari va turmush tarziga mos tarzda 
amalga oshiradi. Bu, ayniqsa mamlakatda tub iqtisodiy islohotlarni, jumladan, erkin 
bozor siyosatini amalga oshirishda ko„zga yaqqol tashlanmoqda. Natijada davlat 
mulkini xususiylashtirish va yangi iqtisodiy tizimni joriy etish borasidagi O„zbekiston 
yo„li jahon jamoatchiligi tomonidan keng qo„llab-quvvatlanmoqda. Buni quyi-
dagilarda ko„rish mumkin: 
Birinchidan
, uzoq yillarga mo„ljallangan, dasturiy 
ahamiyatga molik maqsadlar davlat strategiyasi darajasiga ko„tarilgani bilan, kundalik 

---

348 
talablar, hayot ehtiyojlari yoki vaqtinchalik holatlarda taktikaning o„zgarib turishi 
tabiiy hol. Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlar, mavjud 
siyosiy, huquqiy, ma‟naviy-axloqiy mezonlar nuqtayi nazaridan hayotiydir. Chunki, 
o„tish davrida qonunchiligimizning hali to„la shakllanmaganligi, ayrim hollarda esa 
mavjud qonunlarga ham hali bo„ysunib yashashga odatlanmaganimiz, ba‟zan 
xudbinlik va manfaatparastlikning avj olib ketishi natijasida turli xildagi 
suiiste‟molliklar yuz bermoqda. Natijada foydani yashirish, soliqdan qochish va 
boshqa ko„zbo„yamachiliklar, nayranglar tufayli kimlardir ortiqcha boyib ketib, 
kimlardir qashshoqlashib qolishi mumkin. Ana shunday paytda Davlat qonun 
ustuvorligini ta‟minlashda, aholi turli tabaqasining turmush tarzida muvozanatni 
saqlab turishda muhim rol o„ynaydi. 
Ikkinchidan
, davlat adolat g„oyasiga qattiq suyanadi va inson haq-huquqlarini 
butun choralar bilan himoya qilish yo„lidan sobitqadamlik bilan bormoqda. Aholini 
turli bo„hronlardan asrab qolish, uni ijtimoiy muhofazalash, tabaqalarga bo„linmasligi, 
yashash huquqi kabi Oliy qoidani muqaddas tutish – uning insonparvarlik 
siyosatining bosh mazmuni. 
Uchinchidan
, O„zbekiston yo„li oldin dunyo minbarlaridan turib e‟lon qilingan, 
jahon jamoatchiligi tomonidan tan olingan mamlakatimiz uchun xos tub 
islohotlarning mashhur besh tamoyilidan biri – o„tish davrida davlatning bosh 
islohotchi bo„lib turishi kerakligi kabi qoida hayot talabiga aynan mos kelganligidir.
Bir qarashda bizga xususiylashtirish jarayoni sof iqtisodiy hodisa bo„lib ko„rinadi. 
Xususiylashtirish deganda ko„nglimizda moddiy ne‟mat, moddiy manfaatdorlik, 
mulkka egalik qilish xohish-istagi paydo bo„ladi. Ko„z o„ngimizda u yoki bu tarzdagi, 
ko„p yo oz miqdordagi mulk gavdalanadi. 
O„zbekistonda xususiylashtirish hukumat rahnamoligida nafaqat iqtisodiy, balki 
huquqiy va ma‟naviy hodisaga aylantirildi. Ayni paytda u ongimiz va tafakkurimizda 
yuz berayotgan jiddiy o„zgarish sifatida tan olindi. Chunki u bizning fikrlarimiz va 
ongimizda o„zgarish yasadi. Inson haq-huquqlarini tobora chuqurlashtirdi, uning 
turmush tarziga yangi mazmun olib kirdi. Natijada jamiyat ham, odamlar ham sifat 
jahatdan tubdan o„zgardi, uning ma‟naviy qiyofasi ancha tiniqlashdi. 
Tub islohotlar O„zbekistonda tabiatiga ko„ra sof siyosiy, huquqiy yoki iqtisodiy 
mohiyatini yo„qotmagan holda ma‟naviy, ruhiy-axloqiy qadriyat darajasiga 
ko„tarilganligi sababli mamlakatning ham, barcha fuqarolarning ham hayotida 
mukammal, yetuk hodisa sifatida iz qoldirmoqda. Iqtisodiy islohotlarning ma‟naviy 
mazmuni tobora chuqurlashmoqda.
Chunonchi: