Намуна (Образец)

quyidagi omillardan foydalanish 
o‘z ahamiyatiga egadir:

---

114 
1. 
Signalli samara.
Aksiyalarning narxi tushganda dividendlarni tushirish, 
narxi oshganda esa kelgusida yuqori foyda olinishi aniq bo‘lsa dividendni ko‘tarish 
maqsadga muvоfiqdir.
2. 
Mijoz samarasi.
Turli guruhlardagi investorlar dividend to‘lashning 
turlicha siyosatini talab qiladilar. Masalan, keksa yoshdagi aksiyador (investor)lar 
dividendni pul ko‘rinishda olishni hohlaydi. Yirik aksiyador (investor)lar pulga 
ehtiyojlari bo‘lmasa, dividendlarini korxona foydasini reinvestitsiyalash (qayta 
moliyalashtirish)ga sarflashni afzal ko‘radilar. Sҳuning uchun aksioner va 
investorlarni korxona rahbariyati dividend siyosatini o‘zgartirishi haqida xabardor 
qilishi va ovozga qo‘yishi kerak. Agar oshkoralik bilan dividend siyosati olib 
borilmasa, salohiyatli aksionerlar o‘zlarining ulushini sotishga harakat qiladilar va 
sotib yuboradilar. Aksiyadorlar yaxshi yoki yomon bo‘lmaydilar, balki ular 
firmaning qiymatidan kelib chiqqan holda samarali dividend siyosati olib 
borilishini afzal ko‘radilar yoki o‘zgartirishlar haqida xabardor bo‘lishlarini, 
o‘zgartirishlarda qatnashishlarini hamda ular ma’qullagan dividend siyosatini 
yurgizilishini hohlaydilar. Demak, mijozning samarasi shunday o‘rin tutadiki, 
salohiyatli aksiyadorlar korxonaning kelajagini o‘zlarining kelajagi bilan bog‘lagan 
holda oladigan dividendlarining hajmini oshirish uchun samarali loyihalarga 
sarflashni afzal ko‘radilar.
3. 
Dividend siyosatining barqarorligi.
Kompaniya turli davrlarda turli 
miqdorda dividendlar to‘lashi mumkin. Pul mablag‘larining oqimi ko‘payganda 
to‘lov miqdorini oshirish, investitsion loyihalarni amalga oshirishda pul 
mablag‘larini jalb etishga ehtiyoj sezilsa to‘lov miqdorini kamaytirish mumkin. 
Biroq aksionerlar dividendga o‘zining xarajatlarini rejalashtirgan bo‘lsa va 
korxona to‘lamasa, aksionerlar o‘rtasida jiddiy noqulayliklar shakllanadi. Sҳuning 
uchun korporatsiyaning dividend siyosati aksionerlarning talablarini korxonaning 
ichki ehtiyojlari o‘rtasidagi mutanosiblikni ta’minlashga qaratilgan bo‘lishi kerak. 
Bunda quyidagi omillarga e’tiborni qaratish zarur: korporatsiya mutaxassislari 
qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha besh yildan o‘n yilgacha bo‘lgan muddat oralig‘idagi 
foyda va dividendlarning dinamikasini prognozlash; kon’yunkturaning 

---

115 
barqarorligini ushlab turishga harakatlarni amalga oshirish, bunda foyda va 
dividendlarning o‘sishi kuzatiladi; dividendlarning barqarorligini ta’minlash; 
dividendlarni to‘lashda rejaviy koeffitsientlardan foydalanish; salohiyatli 
investorlarning dividendlarini reinvestitsiyalashga sarflashi uchun samarali 
loyihalarni amalga oshirish; tashqi moliyalashtirish manbalarini jalb eta olish 
imkoniyatlari va ularning narxlari. Qoldiq prinsipi bo‘yicha dividendlar to‘lash 
modeli orqali kompaniya quyidagilarni aniqlaydi: kapital qo‘yilmalarning optimal 
byudjetini; byudjetni moliyalashtirish uchun aksiyadorning zaruriy kapital 
summasini; taqsimlanmagan foydaning reinvestitsiyalash darajasini maksimal 
imkoniyatlarini; yirik hajmda foydaga erishilgandagi dividendlarni to‘lashni yo‘lga 
qo‘yish. SHu tarzda dividend qoldiq foydadan to‘lashni yo‘lga qo‘yilishi 
korxonani optimal dividend siyosatini amalga oshirishiga ko‘mak beradi. Bu 
prinsipni formula ko‘rinishda bersak, u quyidagicha ifodalanadi: