Namangan pedagogika kolleji

Jinsga mansublik va o‘yinda rol tanlash. Maktabgacha yoshdao‘g‘il va qiz bolalarning o‘zaro munosabatlarida farq paydobo‘ladi va rivojlana boshlaydi va o‘z jinsiga mansub bolalarganisbatan go‘yo samimiy adolatsizlik aniqlanadi: o‘g‘il bolao‘g‘il bolalarni tanlaydi, qiz bola qizlarni. O‘zligini anglashrivojlanadiva uning asosiy tarkibiy qismi sifatida o‘zini o‘g‘il bola– erkak yoki qiz bola – ayol sifatida his qilish paydo bo‘ladi. «Oila» o‘yinini o‘ynashda ham bolalar o‘z jinslaridan kelibchiqqan holda rol tanlaydilar. O‘yin paytida bolaning emotsionalliginamoyon bo‘ladi va ayol yoki erkakka mos keluvchi yurish-turish tarzi o‘rganiladi. Qiz bolalar yuzaga kelgan vaziyatga tezroq ko‘nikadilar, yangi sharoitga xotirjamroq, tezroq vaosonroqkirishadilar. O‘g‘il bolalar ko‘p shovqin ko‘tarishadi.Rolli o‘yinlarda o‘g‘il bolalar kattalarga taqlid qilib, haydovchikosmonavt, harbiy askarlar rolini tanlaydilar, qizlar bo‘lsa ona,shifokor, tarbiyachi rolini o‘zlariga oladilar.
Jinsga mansublik va o‘yinchoq tanlash. O‘yinchoqlaro‘yinning tayanch materiali bo‘lib xizmat qiladi, o‘yin sujetiningrivojlanishigayordam beradi va ularni tanlash bolalarningqaysi jinsga mansubligiga ko‘ra amalga oshiriladi.Maxsus tajriba vaqtida bolalarga to‘rt xil to‘plamdagio‘yinchoqlardan ikkitasini erkin tanlash sharti taklif qilindi.To‘rt patnisda quyidagi o‘yinchoqlar turi taklif qilindi: mashina,turli idish-tovoqlar, kubiklar, qo‘g‘irchoqlar. Boladan barchao‘yinchoqlarga nom berishni, ko‘proq yoqtirgan o‘yinchoqlarjoylashgan ikki patnisni olishni va bu o‘yinchoqlarni o‘ynashso‘raldi. Ularning barcha harakatlari yozib borildi. Oqibatdao‘g‘il va qiz bolalarda to‘rt yoshdan boshlab, o‘yinchoq tanlashdafarq yuzaga kelishi aniqlandi. Mashina, kubiklar asosano‘g‘il bolalar tomonidan, qo‘g‘irchoq va turli idishlar qizlar tomonidantanlanishi ma’lum bo‘ldi.
O‘z jinsini ajratish. Bolada bu yoshga kelib odam tanasigava o‘z tanasining tuzilishiga qiziqish paydo bo‘ladi. O‘zini qaysijinsgamansubligini anglash «shaxs»ning tuzilishiga ulanadi.Kattalardan: «Sen o‘g‘il bolasan!» yoki «Sen qiz bolasan!» deganso‘zlarni eshitgach, bola bunday tushunchalar uning jinsiyxislatlari bilan bog‘liqligini anglay boshlaydi. Bola o‘z tanasigava jinsiy organiga nisbatan qiziquvchan bo‘ladi. Maktabgachayoshdagi bolalar ulg‘aygani sari begona odamlar oldida yechinishdao‘zlarini noqulay sezadilar. Xijolatlik, uyat hissi tarbiyaviyta’sir natijasidir.