Namangan pedagogika kolleji

Xarakterni tarbiyalash. O‘z xatolarini sezmaydigan yoki sezishni istamaydigan kishi hech mahal o‘z ustida muvaffaqiyatli ish olib bora olmaydi. Ko‘pincha kishining o‘zi o‘z sifatlariga xolis baho berishi qiyin bo‘ladi. Shuning uchun ham boshqalarning fikriga quloq solish, to‘g‘ri tanqiddan xafa bo‘lmaslik, ko‘p narsaning chetdan yaxshiroq ko‘rinishini esda tutish lozim. Boshqalarda mavjud salbiy sifatlarni sezgach, hamisha o‘zingga ham qarashing, o‘zingda shunday kamchiliklar bor-yo‘qligini bilishing kerak. Ba’zan bu sifatlar o‘zingga yomon bo‘lib tuyilmaydi, bu sifatlarni boshqalarda ko‘rganingda esa, ular kamchiliklar ekanligi, ulardan qutulish lozimligi aniq bo‘ladi. O‘z ustida muvaffaqiyatli ish olib borishning asosiy shartlaridan biri yaxshi tomonga o‘zgarishga ahd qilishdangina iborat bo‘lmasdan, balki shu maqsadni amalga oshirishga qaratilgan konkret ishlarni ham bajarishdir. O‘zida zarur xulq-atvorni tarbiyalash uchun ko‘p marta mashq qilish zarur, toki shu takrorlashlar natijasida miya po‘stlog‘idagi tegishli bog‘lanishlar mustahkamlansin va kishi hamisha lozim harakatlarni qilish ehtiyojiga ega bo‘lsin. Xarakter ko‘p jihatdan o‘z-o‘zini tarbiyalash natijasidir. Xarakterda kishining odatlari jamlanadi. Xarakter xususiyatlari o‘zgaruvchan bo‘lishiga qaramay, har bir shaxs va millatning o‘ziga xosligini ifodalovchi shunday barqaror sifatlar ham bo‘ladiki, ular yillar, hatto asrlarga ham dosh beradi. Masalan, bu milliy xarakterga taalluqlidir. O‘zbeklar xarakterida asrlar davomida saqlanib kelayotgan samimiylik, mehmonnavozlik, ibo, sharm-hayo, takalluf, mehnatsevarlik kabi sifatlar avloddan avlodga o‘tib, ma’naviy qadriyatlarga aylanib qolgan,o‘zbekning o‘zligini namoyon qiluvchi barqaror xususiyatlardir. Xarakter odamlar faoliyatida namoyon bo‘ladi, ammo shu faoliyatida shakllanadi. Shaxsning irodaviy sifatlarini tarbiyalashda intizom, kun tartibiga rioya qilish katta ahamiyatga egadir. O‘z-o‘zini tarbiyalash o‘spirinlik yoshida ayniqsa samarali bo‘lishini ta’kidlab o‘tish zarur. Xuddi ana shu vaqtda kishida o‘zini anglash rivojlanadi. Yigit va qiz hayotdan ko‘zlagan maqsadlari to‘g‘risida bosh qotiradilar, o‘zlariga va boshqalarga tanqidiy tomondan yondasha oladilar, ularda o‘z ustilarida ishlash, jamiyat uchun foydali kishilar bo‘lib yetishish istagi tug‘iladi. Lekin bu narsa kishi katta bo‘lgach, o‘zini yaxshi tomonga qarab o‘zgartira olmaydi, degan gap emas. Kishi o‘zining odat bo‘lib qolgan xatti-harakatlari, ishlari bilan o‘z xarakterini butun hayoti davomida tarkib toptirib boradi.