Namangan muxandislik texnologiya instituti

5.2-jadval
Mahsulotishlabchiqarishrejasibajarilishivadinamikasitahlili

Ko’rsatkichlar	O’tgan yil	Hisobot yili		Og’ish
		Reja	Haq.	rejadan		o’tgan yildan
				summa, ming so’m	% da	summa, ming so’m	% da
A	1	2	3	4	5	6	7
Korxonaning ulgurji narxlarida mahsulot (ish, xizmat) hajmi:
- taqqoslama narxlarda	209352	220388	254550	+34162	+15,50	+45198	+21,59
- hisobot yilining amaldagi narxlarida	229243	237940	272389	+34448	+14,48	+43146	+18,82

5.2-jadvalko’rsatkichlarikorxonamahsulotishlabchiqarishhajmirejasiniuddalaganligidandarakberadi. mahsulot (ish, xizmat)hajmirejasitaqqoslamanarxlarda34162 mingso’mgayoki 15,50%gaortig’ibilanbajarilgan, oldingiyilganisbatano’sish 45198 mingso’myoki 21,59%gateng. Mavjudnarxlardamahsuloto’sishi18,82 %nitashkilqiladi.

mahsulotishlabchiqarishhajminingqiymatvanaturalko’rsatkichlario’sishsur’atlarinitaqqoslashmuhimahamiyatkasbetadi. Bundaquyidagivariantlarehtimoltutiladi:
–qiymatko’rsatkichlarningo’sishsur’atinaturalko’rsatkichlarganisbatanyuqori – mahsulothajminingo’zgarishiasosannarxo’sishibilanshartlangan;
– naturalko’rsatkichlaro’sishsur’atiqiymatko’rsatkichlariganisbatanyuqori – mahsulothajminingo’zgarishimahsulotningjismoniyhajmio’sishibilanvujudgakelgan.
3.Strukturaviyo’zgarishlarnimahsulothajmigata’siriningtahlili
Mahsulot strukturasi - ayrim mahsulot turlarini jami ishlab chiqarishda tutgan ulushidir.
Mahsulotishlabchiqarishstrukturasiningo’zgarishibarchaiqtisodiyko’rsatkichlar: qiymatbahosidaishlabchiqarishhajmi, materialsig’imi, tovarmahsulottannarxi, foyda, rentabellikkaulkanta’sirko’rsatadi. Agarqimmatroqmahsulotningulushiortsa,uholdauniishlabchiqarishhajmiqiymatifodasidao’sadivaaksincha. Yuqorirentabellimahsulotningulushioshgandavamosravishda’astrentabellimahsulotulushikamaygandahamfoydamiqdoridaxuddishundayholatsodirbo’ladi.
Struktura o’zgarishining asosiy sabablari:

• 
  har xil kategiriyadagi iste`molchilarning mahsulotga bo’lgan talabini o’zgarishi;
  
• 
  korxonani uskuna va moddiy resurslar bilan yetarli ta`min etilmagani;
  
• 
  zarur malakali mutaxassislarni yetishmasligi;
  
• 
  korxonani kam mehnat sig’imli, yuqori rentabellikka ega mahsulot turlarini ko’’roq ishlab chiqarishga intilishi.
  

Ishlabchiqarishstrukturasiningsanabo’tilganko’rsatkichlardarajasigata’sirinihisoblashnizanjirlio’rinalmashtirishusulidaamalgaoshirishmumkinbo’lib, umahsulotstrukturasidantashqaribarchaomillarnimavhumlashtirishgaimkonberadi:
V_haq = _haq *D_{i haq}*’_{i reja}=35755mln.so’m
V_shartli = _haq *D_{i reja}*’_{i reja}=36656,4 mln.so’m
Δ V_str.o’zg. = V_haq -V_shartli =67000 –61750= -901,41mln.so’m
Buerda,
V_haq – haqiqatdaishlabchiqarilganjamimahsulothajmi;
V_shartli – haqiqatdaishlabchiqarilganjamimahsulothajmirejastrukturada;
_haq– haqiqatdaishlabchiqarilganjamimahsulotnaturalmiqdori;
D_{i haq}, D_{i reja}–i- turdagimahsulotningstrukturasihaqiqatdavarejada;
‘_{i reja}– i- turdagimahsulotningrejadagibahosi.
V_{shartli(Ka’tiva)} = _haq * D_{i reja}*’_{i reja} = 800*12,82*85000 = 8717,95 mln.so’m
V_{shartli(E’ika)} = _haq * D_{i reja}*’_{i reja} = 800*15,38*70000 = 8615,38 mln.so’m
V_{shartli(Lasetti)} = _haq * D_{i reja}*’_{i reja} = 800*17,95*48000 = 6892,31 mln.so’m
V_{shartli(Neksiya)} = _haq * D_{i reja}*’_{i reja} = 800*25,64*32000 = 6564,10mln.so’m
V_{shartli(Damas)} = _haq * D_{i reja}*’_{i reja} = 800*28,21*26000 = 5866,67 mln.so’m