Namangan muxandislik texnologiya instituti

5. Mahsulot sifati tahlili
Hozirgisharoitdazamonaviyturdagimahsulotlarnizaruriymiqdordavayuqorisifatliishlabchiqarishhalqiluvchivazifalardanbirisanaladi.
Mahsulotsifati– mahsulotsotisho’sishigaimkonberuvchiasosiyomillardanbiribo’lib, ishlabchiqarilayotganmahsulotlarvakorxonalarraqobatbardoshliginingasosiyko’rsatkichlaridanbiridir.
Mahsulot sifati– uning mo’ljallanganligiga muvofiq muayyan ehtiyojni qondirish uchun yaroqliligini shartlovchi mahsulotlar xususiyatlari majmuidir.
Sanoatning turli tarmoqlari mahsulotlari o’ziga xos sifat ‘arametrlariga ega. Mashinasozlikmilliyiqtisodiyotuchunyangitexnikalaryaratishvaamaldagitexnikalarnirekonstruktsiyaqilishdaetakchitarmoqhisoblanadi. Engilvaoziq-ovqatsanoatitarmoqlaridasifatnitavsiflovchibelgilartovarlarningiste’molxususiyatlarinioshirish, masalan, matolarasilligi, bo’yoqchidamliliigi, mahsulotlarmustahkamligi, kaloriyalilikvaboshqalarhisoblanadi.
Yangimahsulotishlabchiqarishhajmitexniktaraqqiyotdarajasinitavsiflaydi.
Tabiiyki, yangimahsulotlarishlabchiqarishningilkdavridakattaxarajatlarnitalabqiladi, lekinbuloyihaquvvatlarinio’zlashtirish, kelgusidaseriyaliyokiommaviyishlabchiqarishnatijasidao’ziniqo’laydi. Toboramahsulottannarxikamayib, mosravishdauningulgurjinarxlariham’asayadi. Buhamishlabchiqaruvchilar, hamiste’molchilaruchunfoydalihisoblanadi.
Mahsulotlarningsifatinitashkiletuvchibiryokibirnechtaxususiyatlariningmiqdoriytavsifisifatko’rsatkichidebyuritiladi.
Mahsulotlar sifat ko’rsatkichining umumiy, individual va bilvosita ko’rsatkichlari mavjud. Sifat ko’rsatkichlari mahsulotlarning ‘arametrik, iste’mol, texnologik dizayn xususiyatlarini, uning standartga muvofiqligi, ishonchliligi va chidamliligini tavsiflaydi.
Umumiy ko’rsatkichlar turi va mo’ljallanganligidan qat’iy nazar barcha ishlab chiqarilgan mahsulotlar sifatini masalan, quyidagilarning ulushini tavsiflaydi:
– umumiyishlabchiqarishdayangimahsulotlarulushi;
– sertifikatlanganvasertifikatlanmaganmahsulotlarulushi;
– xalqarostandartlargajavobberuvchimahsulotlarulushi;
– eks’ortqilinayotgan, jumladanyuksakrivojlangansanoatmamlakatlarigajo’natilayotganmahsulotlarvaboshqalar.
Mahsulotsifatiningindividual (yagona) ko’rsatkichlariuningxossalaridanbirinitavsiflaydi:
– foydalilik(sutyog’liligi, ko’mirningyonuvchanligi, rudadatemirmiqdori, oziq-ovqatmahsulotlaridaoqsilmiqdorivaboshqalar);
– ishonchlilik (chidamlilik, ishdabuzilmasligi);
– konstruktorlikva texnologikqarorlarsamaradorliginiaksettiruvchitexnologiklik (mehnatsig’imi, energiyasig’imivahokazo);
– mahsulotlarestetikligi.