Namangan muxandislik texnologiya instituti pul va banklar



Download 1,58 Mb.
bet71/127
Sana09.04.2022
Hajmi1,58 Mb.
#538753
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   127
Bog'liq
pul va banklar

17.2-jadval


Kredit uyushmalari bilan banklar o`rtasidagi asosiy farq






Banklar

Kredit uyushmalari










Kredit uyushmasi xizmat







Odatda banklar badavlat

ko`rsatadigan jamoa aholisiga

1.Mulkga egalik huquqi




shaxslarga yoki
korporatsiyalarga qarashli bo`ladi va ijtimoiy bozorda xizmatlar taqdim etadi. Mulk

tegishli bo`ladi. Mulk huquqi ham xizmat ko`rsatish bozori singari ―tarqoq’. Kredit
uyushmalari faqat o`zining







huquqi aniq belgilangan.

ishtirokchilariga xizmat










ko`rsatadi.




Tabiiyki, nazorat jamlangan.







Ovoz huquqi aksiyadorlik

Nazorat ―tarqoq’. Pay badalidan

2.Nazorat

sarmoyasidagi egalik qilish ulushidan kelib chiqib
belgilanadi, bu esa nazoratni bir

qat‘i nazar, bir ishtirokchi bir ovozga ega. Ishtirokchilar pay
badalining miqdoridan qat‘i




nechta yirik aksiyador amalga

nazar teng huquqlarga ega.




oshirishiga yo`l qo`yadi.




36
















Ishtirokchilarga xizmat







ko`rsatish faoliyat







samaradorligining asosiy mezoni







hisoblanadi. Foyda olish







ishtirokchilar mablag`lari







(jamg`armalar va pay badallari)




Bozor raqobati sharoitida

bo`yicha operatsion xarajatlarni




aksiyadorlik sarmoyasiga

qoplash, ssuda zararlarini




qilingan investitsiyalardan

qoplash va institutsional




kelgan foyda samarali xizmat

sarmoyani oshirishga zaxiralar




ko`rsatish faoliyatning asosiy

barpo etish uchun etarli bo`lgan

3.Foyda olish

mezoni hisoblanadi. Aksiyadan

foydaning real me‘yorini




kelgan daromad, aksiyaning

(inflyasiya stavkasidan yuqori)




bozor qiymati va dividendlar

tayinlash bilan cheklanadi.




aksiya egasini qondirish uchun

Odatda, foydaning belgilangan




asos bo`lib xizmat qiladi.

me‘yori olinishi bilanoq kreditlar







bo`yicha kredit stavkalari







pasaytiriladi va/yoki







jamg`armalar bo`yicha foiz







stavkalari ishtirokchining







farovonligi uchun eng ko`p foyda







olish uchun yo`naltiriladi.







Kredit uyushmalari




Bankning asosiy maqsadi eng

ishtirokchilari – mijozlarining




ko`p foyda olish hisoblanishi

katta qismi etarli darajada




sababli banklar, odatda, e‘tiborni

ta‘minlanmagan va shu sababli




yirik, qiymat nuqtayi-nazaridan

banklar taqdim etadigan




yanada rentabelli operatsiyalarni

moliyaviy xizmatlardan




amalga oshira oladigan badavlat

foydalana olmaydigan

4.Bozor qamrovi

mijozlarga qaratadi. Banklar

shaxslardir. Garchi ular bank

sohasi

xarajatlari/daromadlari tarkibi

mijozlari taalluqli bo`lgan




ayrim mayda mijozlarga xizmat

mijozlar darajasiga mansub




ko`rsatishni qiyinlashtiradi va

bo`lishmasada, barqaror daromad




ko`pincha yo`qqa chiqaradi.

oladilar va shu sababli kreditga







qobiliyatlidirlar.




Banklar amalga oshiradigan

Demokratik qoidalarga




operatsiyalar miqyosi kredit

asoslangan boshqarish kredit




uyushmalariga qaraganda ancha

uyushmalarining ular faoliyatini




keng va ko`proq turli geografik

amalga oshiradigan jamoadan

5.Operatsiyalar

bozorlarni qoplaydi. Ovoz

tashqarida o`sishini cheklaydi,

miqyosi

huquqi aksiyadorlik sarmoyasida

mablag`larni jalb etish banklar




egalik qilish ulushiga bog`liqligi

bilan taqqoslaganda ancha




sababli banklar ko`p darajada

sekinlashgan – odatda




badavlat mijozlarni jalb eta oladi.

ishtirokchilarning institutsional

37






Bundan tashqari, sarmoya

sarmoyaning o`sishiga ulushlari

xajmidan kelib chiqib ovoz

bilan cheklangan. Biroq, banklar

berish huquqi yanada

bilan taqqoslaganda, kredit

moslashuvchanroq rahbarlik

uyushmalari ular xizmat

qilishga imkon beradi.

ko`rsatadigan jamoa ichidagi




ancha mustahkam va barqaror




o`zaro munosabatlar bilan




farqlanadi.

Kredit uyushmalarida boshqaruvning yuqori organi bo`lib uning a‘zolarining umumiy yig`ilishi hisoblanadi. Kredit uyushmasi a‘zolarining umumiy yig`ilishi bir yilda kamida bir marotaba, moliyaviy yil tugaganidan keyin olti oydan kechiktirmay o`tkazilishi kerak. Kredit uyushmasi a‘zolarining umumiy yig`ilishini o`tkazish haqida kamida o`ttiz kun oldin xabar qilinadi. Kredit uyushmasining har bir a‘zosi, ustav fondidagi pay badali miqdoridan qat‘i nazar, umumiy yig`ilish tomonidan qaror qabulqilish paytida bir ovoz huquqiga egadir. Umumiy yig`ilish qarori umumiy yig`ilishda hozir bo`lgan kredit uyushmasi a‘zolarining ko`pchilik ovozi bilan qabulqilinadi. Kredit uyushmasi a‘zolarining umumiy yig`ilishi:



    • ustavga o`zgartirish va qo`shimchalar kiritadi, ustav fondini ko`paytirish yoki kamaytirishga doir o`zgartishlar bundan mustasno;

    • daromadning bir qismini kredit uyushmasining a‘zolariga to`lash tartibini tasdiqlaydi;

    • kredit uyushmasi a‘zolari orasidan kengash, kredit qo`mitasi, taftish komissiyasi a‘zolarini saylaydi, ularning vakolatlarini bekor qiladi;

    • yillik moliyaviy hisobotni, kengash, ijroiya organi, kredit qo`mitasi va taftish komissiyasining hisobotlarini tasdiqlaydi;

    • auditorlik tashkilotini va u bilan shartnoma tuzish shartlarini belgilaydi;

    • kredit uyushmasini tugatish va qayta tashkil etish to`g`risida qaror qabulqiladi.

KU tashkiliy tuzilmasi :
1.Ishtirokchilar Umumiy yig`ilishi
2.Kredit qo`mitasi Kengash Taftish komissiyasi
3.Ijrochi Organ
4.Kredit uyushmasi xodimlari
KU oladigan foydaning bir necha manbalari mavjud:

    • ishtirokchilarga kredit berish paytida olinadigan foizlar;

    • KU amalga oshiradigan investisiyalar bo`yisha foizlar;

    • ba‘zi xizmatlarni taqdim etganlik ushun komission to`lovlar.

Xavfsiz va moliyaviy barqaror institut bo`lishi uchun omonat kredit uyushmasi ishtirokchilarning jamg`armalarini himoya qilish maqsadida operatsiyalarni amalga oshirayotganda har tomonni o`ylab ish tutishi kerak. Butun dunyoda faoliyat ko`rsatayotgan kredit uyushmalarini takomillashtirish kredit uyushmalari faoliyatining samaradorligini ta‘minlaydigan moliyaviy boshqaruv hamda ishki nazorat tizimini barpo etish yo`l i bilan amalga oshirilib, institutning xavfsizligi va barqarorligiga qaratilgan va shunga asosiy e‘tiborni beradi.

38


Ustav fondiga pay badalini kiritgan istalgan yuridik yoki jismoniy shaxs kredit uyushmasining ishtirokchisi bo`la oladi. Unga kredit uyushmasi tomonidan berilgan sertifikat shaxsning kredit uyushmasiga a‘zoligini tasdiqlaydigan hujjat hisoblanadi.
Kredit uyushmasining a‘zosi:

    • kredit uyushmasi taqdim etadigan xizmatlardan foydalanish;

    • kredit uyushmasini boshqarishda ishtirok etish;

    • belgilangan tartibda kredit uyushmasi daromadining bir qismini olish;

    • ustavga muvofiq kredit uyushmasi faoliyati to`g`risida to`liq va ishonchli axborot olish;

    • kredit uyushmasidan chiqish;

    • kredit uyushmasi tugatilgan taqdirda mol-mulkning pay badaliga mutanosib qismini olish huquqiga egadir.

Kredit uyushmasining a‘zolari qonun hujjatlari va ustavga muvofiq boshqa huquqlarga ega bo`la oladilar.
Kredit uyushmasi a‘zolari quyidagi majburiyatlarga ega:

    • ustavga rioya qilish;

    • kredit uyushmasi a‘zolarining umumiy yig`ilishi, kredit uyushmasi kengashi, kredit qo`mitasi, taftish komissiyasining qarorlarini bajarish;

    • olingan kreditlarni o`z vaqtida va to`liq qaytarish;

    • kredit uyushmasining amaliy obro`-nufuzi va kredit qobiliyatini oshirishga ko`mak berish.

Kredit uyushmasining a‘zolari qonun hujjatlari va ustavga muvofiq boshqa majburiyatlarga ham ega bo`lishlari mumkin.

Download 1,58 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   127




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish