Namangan muxandislik-qurulish

Moddalarning radiatsion tavsifi

Moddalar	Jism yoki nurlanish manbasining temperaturasi
	20–100°		C		5000° C
	ρ	α	ε	ρ		α
Sayqallangan metallar	0,9	0,1	0,1	0,7		0,3
Oksidli metallar	0,2	0,8	0,8	0,8		0,2
Oq silliq qoplama	0,1	0,9	0,9	0,8		0,2
Qora xira qoplama	0,05	0,95	0,95	0,1		0,9
Aluminiy	0,5	0,5	0,5	0,8		0,2
Beton	0,1	0,9	0,9	0,4		0,6
Cherepitsali tomlar	0,1	0,9	0,9	0,2		0,8
Shisha	0,1	0,9	0,9	0,1		0,0

Ravshanki, α_q / ε nisbat qancha katta bo‘lsa muvozanat temperatura shuncha yuqori bo‘ladi. Bu nisbat sayqallangan metallar uchun to 2–3 gacha bo‘lishi mumkin, ammo nur qaytarish koeffitsiyentining (ρ) yuqoriligi va nur yutish qobiliyatining pastligi tufayli ular quyosh nurlanish kollektorlarini yasashda ishlatilmaydi (5-jadval). Bunday maqsadlarda odatda α_q / ε nisbat 1 ga yaqin bo‘lgan, nur yutish qobiliyati yuqori va neytral yutgichlar nomini olgan materiallardan foydalaniladi.
uyoshning to‘g‘ri radiatsiyasi va Yerdan qaytgan nurlanishlarni yutib olgan is gazi va suv bug‘i molekulalari tomonidan chiqariladi.

8. 
   rasm. Quyosh suvli kollektori. 1-quyosh radiatsiyasi; 2- shisha qoplama; 3- ikkinchi shisha qoplama; 4- qora metall sirt; 5-mis quvurlar; 6-issiqlik izolatsiyasi.
   

8. 
   rasm.Quyosh havoli kollektori: (Denovan-Bliss konstruksiyasi). 1–quyosh radiatsiyasi; 2–ikki qavatli shisha qoplama; 3–metall konstruksiyaning yutuvchi sirti; 4–qurilmaga kiruvchi sovuq havo; 5–qizigan havoning issiqlik akkumulatoriga chiqishi.
   

Bu nurlanishning umumiy intensivligi (R_um) atmosfera va ayniqsa uning yer sirtiga yaqin qatlamlarida mavjud bo‘lgan suv bug‘larining miqdoriga bog‘liq. Yuqori namlik va quyuq bulut sharoitida atmosfera o‘zini xuddi temperaturasi taxminan 280 K bo‘lgan qora jism sifatida namoyon etadi va gorizontal sirtlarga tushuvchi nurlanish intensivligi 300 W/m² atrofida bo‘ladi. Atmosfera nurlanishi umumiy intensivligining 100 W/m² dan pastga tushishligi juda kam uchraydi. Bunday nurlanishlarni yig‘ish uchun selektiv nur yutgichlar qo‘llaniladi. Odatda bunday nur yutgich sifatida nikel yoki mis oksididan hosil qilingan qora rangli yupqa himoya plyonkasi bilan qoplangan tekis metall sirtlar xizmat qiladi. Uning yutish qobiliyati spektrning qisqa to‘lqinli sohasida ancha yuqori (0,9 t artibida) bo‘ladi. Qatlam juda yupqa

8. 
   rasm. Quyosh havoli kollektori (Lyof konstruksiyasi). 1–quyosh radiatsiyasi; 2– qurilmaga kiruvchi sovuq havo; 3–qizigan havoning issiqlik akkumulatoriga chiqishi; 4– xira shisha plastinkalar; 5–issiqlik izolatsiyasi; 6–tiniq qoplama: 7–qora sirtli plastinalar; 8–karkas.
   
9. 
   rasm. Quyosh moyli kollektori (Aleksandrov konstruksiyasi). 1–quyosh radiatsiyasi; 2– qopqoq; 3–tiniq qoplama; 4–moy; 5–qora metall sirt.