Namangan muxandislik-pedagogika

Ishga tushirish qarshiliklari. Elektr yuritmalarni ishga tushirish va tormozlash uchun momentlarning aniq qiymatlari talab qilinadi. Ular dvigatel kuch zanjiridagi qarshiliklarni hisoblash orqali aniqlanadi
Rasm 5-1 da Ri, R₂, R₃ -pog’onalar qarshiliklari, R_Ti, R_{T 2}, Rt з -sektsiyalar qarshiliklari. Ii va I₂ toklar quyidagicha aniqlanadi:
Ii = (12 - 2,5)- I_n (5.1)
I2= (1,1 - 1,2) - Ist (5.2)
Tok I₂ qayta ulash toki deyiladi. Statik xarakteristikalarning ishga tushirish diagrammalari quyidagi tartibda quriladi:

1. 
   Tabiiy xarakteristika quriladi: I=0 da w₀ va I_n da w_n nuqtalar koordinatalari aniqlanib, ular orqali to’g’ri chiziq o’tkaziladi;
   
2. 
   I₁ va I₂ (M₁ va M₂) aniqlanadi;
   
3. 
   1 va w₀ nuqtalar orqali birinchi reostat xarakteristika quriladi;
   
4. 
   Keyingi pog’onalarni reostat xarakteristikalari 2, 4, 6 va 3, 5, 7 orqali quriladi.
   

Dvigatel tezligi nuqta 2 gacha ortadi va bunda reostatning birinchi sektsiyasi sxemadan chiqariladi (kontakt K₁ tutashadi). So’ngra tezlik 3-4 bo’yicha nuqta 4 gacha ortadi va sxemadan reostatning ikkinchi sektsiyasi chiqariladi (kontakt K₂ tutashadi). Undan so’ng tezlik 5-6 bo’yicha 6 nuqtagacha ortadi va sxemadan reostatning uchinchi sektsiyasi chiqariladi (kontakt K₃ tutashadi).
Rasm 5-1. Mustaqil uyg’otishli o’zgarmas tok dvigatelining ulanish sxemasi va reostatli ishga tushirish xarakteristikalari.
Natijada dvigatel tezligi 7 bo’yicha ortib, tabiiy xarakteristikaga chiqadi. Dvigatelning yuklanish qobiliyati quyidagicha aniqlanadi:

1. 
   = 11 /I2 = M1 /M2 = R1/ R2 = R2/ R3 = R3/ Rx (5.3) Ishga tushirish pog’onalarini qarshiliklarini quyidagicha aniqlanadi:
   

R1= U2/11; R2 = R1/1; R3 = R2/1; Rx= R3/1 (5.4)
Tormozlash qarshiliklari. Qayta ulab tormozlash, elektrodinamik tormozlash va rostlash qarshiliklari quyidagi tenglamalarda aniqlanadi:
Qayta ulab tormozlashda:

(5.5)

Rt =
Ut + E _R
T

Elektrodinamik tormozlashda

(5.6)
Rt= — -R

Rostlash qarshiliklari.
T

Rk

uning Skr=

_

^X1 + ^—2

2. 
   Asinxron dvigatelning ishga tushiruvchi reostati qarshiligini hisoblash
   

Buning uchun, yuqoridagi singari, taqribiy grafik usulidan foydalanish tavsiya qilinadi (5-2 rasm). Faza rotorli dvigatelda rotor zanjirining har bir fazasiga tegishli aktiv qarshilikning R₂ qiymati sirpanishga teng bo’ladi. Asinxron dvigatelni mexanik xarakteristikasini M=2 M_m (S/S_kr) S_k o’rniga,
Rt= Rn- (1 - Wn/wo) - Rk (5.7)

qiymatini qo’yib, quyidagi ifoda o linadi:

Rasm 5-2. Faza ishga tushiruvchi qarshiligini grafik

(5.8)

rotorli asinxron dvigatelni reostat usulda aniqlash.
— — — M=2Mmaks -^L-_k-^S Rk

R 2 ning qiymati rotor zanjirining xaqiqiy aktiv qarshiligidan ma'lum o’zgarmas koeffitsientga farq qilgani uchun (5.8) dagi hamma o’zgarmas miqdorlarni V koeffitsient bilan belgilab, quyidagi ifodani olish mumkin:
s
M = V •—, (5.9)
R
yoki S=1 va M=M_n bo’lganda rotor zanjiridagi aktiv qarshilik o’zining nominal qiymati R_2n ga teng bo’lgani uchun
M_n= V— (5.10)
^R2h
ifodani (5.9) ifodaga bo’linganda -^ =S hosil bo’ladi.
^R2h ^—