Наманган мущандислик-педагогика институти

Қайса тайѐрлаш технологияси. Қайса — данагини олиб, қуритилган ўрикдир. 
Қайса йирик мевадан тайѐрланади. Уни тайѐрлаш усули туршакникидан фарқ қилмайди. 
Масалан, мевалар подносларда дудланган қуритиш майдонига қўйилади ва улар бир-икки 
кун туриб яна очиқ майдонда сақланади. Бир-икки кундан сўнг улар ағдариб, данаги 
олингач, оғзи ѐпиб қўйилади. Бир кундан кейин поднослар штабелга олинади ва мевалар 
сояда қуритилади. Бундан кейинги ишлар туршак тайѐрлашдан фарқ қилмайди. Қайса 8-
13 кунда етилиб, хом ашѐнинг 20-27% и миқдорида маҳсулот олинади. 
2.Ўрикни туршак, қурага, қайса, ва аштак усулларида қуритиш технологияси. 
Ўрикдан қуруқ мева тайѐрлаш. 
Ўрик мевасини қуритиш учун таркибида қуруқ моддаси юқори бўлган, меваси йирик 
сер этли ва сифатли бўлиб, данаги этидан яхши ажраладиган, ширин мағизли навлари 
тавсия этилади. 
Қуритиш учун энг яхши навлари қуйидагилар ҳисобланади: Субхони, Исфарак, Хурмони, 
Кўрсодиқ, Юбилейний Навоий, Рухи Жуванон, ва бошқа маҳаллий туршакбоп навлардир. 
Қуритилган ўрик таркибида витамин «С» билан каротин миқдори бошқа қуритилган мева 
турларидагига нисбатан кўпдир. 
Ўрик мевасидан туршак, баргак, қайса ва аштак қуритиш усуллари мавжуд. 
Ўрикни туршак усулида қуритиш. 
Туршак – бунда мевалар бутунлигича қуритилади.Ўрик мевасини қуритишда, энг оддийси 
бу туршак қуритиш усулидир. Туршак қуритишнинг технологик жараѐни бошқа усулларга 
нисбатан анча енгил ва ихчамдир.Ҳосил йирик майдалиги, етилганлик ҳолатига қараб 
сараланади, чириган, эзилган, касалланган ва ҳашоратлардан зарарланган мевалар 
ажратилади, ундан кейин оқава тиниқ сувда ювилади. 
Тайѐрланган мева бутунлигича паднисларга бир қатор қилиб терилади ва очиқ майдонга 
қуритиш учун жўнатилади. 
Сифатли маҳсулот олиш учун мевалар олтингугурт билан дудланади.Бир кг мева учун 2-
2,5 граммгача олтингугурт сарфланади. Маҳсулот 1,5-2 соат мобайнида дудланади. 
Қуритилган маҳсулот оз миқдорда бўлса фанерли қутиларда дудланади. Агар 
маҳсулот кўп миқдорда бўлса, у ҳолда 200 та паднис сиғадиган махсус стационар дудлаш 
камерасини қўллаш мумкин. Қуритилган маҳсулотни нами бир оз қочганда, яъни 3-4 
кундан кейин у паднисга ѐпишмаслиги ва сифати бузилмаслиги учун ағдариб чиқилади. 

---

Энг яхши сифатли туршак олиш учун меваларни сояда паднисларни 10-12 тадан тахлаб 
қуритилади. 
Маҳсулотга қуѐш нури тегмаслиги учун бўш паднисни тахланган паднислар устига ѐпиб, 
то қуриб тайѐр булгунча қолдирилади. Қуритиш об-ҳаво шароитига қараб 7-10 кун давом 
этади. Бунда 28-35% гача туршак маҳсулоти олинади.