Наманган мущандислик-педагогика институти

2.Қуритишда ресурс тежамкор иссиқлик ташувчилардан фойдаланишга 
асосланган замонавий қуритгичлар. Уларнинг ишлаш принципи ва самарадорлиги. 
 
СКО–90М конвейер қуритгичдан фойдаланиш. Академик М.Мирзаев номли 
институтнинг украиналик олимлар билан ҳамкорликда СКО–90М конвейер қуритгичда 
қуритиш усули ишлаб чиқилган. Иситилган ҳаво вентилятор ѐрдамида секундига 1,5 м 
тезликда қуритиш камерасига узатилади. Камера ичида 5 та транспортѐр тасма мавжуд. 
Камеранинг юқори қисмидаги биринчи тасмага юклагич ѐрдамида бир бош қалинлигида 
узум тушади. Дастлабки қуритиш даврида оқ кишмиш ва майиз боп узум навлари учун 
камера ҳарорати 90
0
С га етказилади. Пўсти қалин эти бирмунча зич бўлган қора 
кишмишни қуритиш учун ҳарорат 80
0
С–85
0
С бўлиши керак. Ҳар бир хом ашѐ ўтиши 
натижасида камерадаги ҳаво ҳарорати маълум даражада пасаяди ва охирги бешинчи 
тасмага келганда узумлар 60
0
С–70
0
С қуритилади. Қуритиш пайтида ҳароратни хом ашѐ 
таркибидаги дастлабки намлик ва қуруқ моддани ҳисобга олган ҳолда созланади.
Узумни мураккаб усулда қуритиш иқтисодий жиҳатдан бир мунча фойдали ва 
мақсадга мувофиқдир. Қуритиш мавсумининг иккинчи даврида, қуѐш фаоллиги сусайган 
пайтда офтобда сўлиган узумлар йиғиб олингандан сўнг қуритгичда қуритилади. Узум-ни 
очиқ майдонларда қуритиш натижасида ѐқилғи кам сарфланиб, иш унумдорлиги ошади. 
Қуритилган мева ишлаб чиқаришни янада ривожлантириш борасида, хўжаликларда 
бундай тадбирий чораларни изчиллик билан амалга ошириш кўп миқдорда хом ашѐ 
етиштиришни таъминлайди. Ҳар қайси маҳсулот тури учун энг яхши натижа берадиган 
қулай қуритиш усулларини ишлаб чиқаришга кенг жорий этишга ва кўп миқдорда тайѐр 

---

маҳсулот ишлаб чиқарадиган механизациялашган узлуксиз линиялар билан жиҳозланган 
мева қуритиш корхоналари қуришга имкон беради. Мева-сабзавотларни қуритишда 
шунингдек, ПКС–20 қуритгич қўлланилади.