Наманган мущандислик-педагогика институти

4. Мавҳум қайнаш қатламли қуритгичлар. Жараѐн мавҳум қайнаш қатламида 
олиб борилганда қаттиқ материал заррачалари ва қуритувчи агент ўртасида контакт юзаси 
кўпаяди, намликнинг маҳсулотдан буғланиб чиқиш тезлиги ортади, қуритиш вақти эса 
анча қисқаради. Ҳозирги кунда озиқ-овқат технологиясида мавҳум қайнаш қатламли 
қуритгичлар сочилувчан донасимон маҳсулотлардан ташқари, қовушиб қолиш 
хусусиятига эга бўлган маҳсулотлар, пастасимон моддалар, эритмалар, қотишмалар ва 
суспензияларни сувсизлантириш учун ишлатилмоқда. 
Узлуксиз ишлайдиган битта камерали қуриткичлар кенг тарқалган. Нам материал 
бункердан таъминлагич орқали қуриткич камерасига берилади. Камеранинг пастки 
қисмида тарқатувчи тўр жойлаштирилган. Ҳаво вентилятор орқали аралаштириш 
камерасига берилади ва бу ерда иссиқ тутунли газлар билан аралашади. Қуритувчи агент 
маълум тезлик билан тўрнинг пастидан берилади. Ҳаво оқими таъсирида қаттиқ материал 
доначалари мавҳум қайнаш ҳолатига келтирилади. Қуритилган материал тўрдан бир оз 
тепада жойлашган штуцер орқали ташқарига чиқарилади ва транспортѐрга тушади. 
Ишлатилган газлар циклон ва батареяли чанг ушлагичда тозаланади. 
Цилиндрсимон корпусли қуриткичларда баъзан қуритиш жараѐни бир меъѐрда 
бормайди, чунки қатламда интенсив аралаштириш мавжуд бўлганлиги сабабли айрим 
заррачаларнинг қурилмада бўлиш вақти ўртача қийматдан анча фарқ қилади. Шу сабабли 
ўзгарувчан кесимли (масалан, конуссимон) қуриткичлардан фойдаланилади. Бундай 
конуссимон қурилманинг пастки қисмида газнинг ҳаракатланиш тезлиги энг катта 
заррачанинг чўкиш тезлигидан катта, тепа қисмида эса энг кичик заррачанинг чўкиш 
тезлигидан кам бўлади. Бундай ҳолатда қаттиқ заррачаларнинг нисбатан тартибли 
циркуляцияси мавжуд бўлиб, заррачалар қурилманинг марказий қисмида кўтарилади, 
унинг чекка қисмларида эса пастга қараб тушади. Натижада маҳсулот бир меъѐрда исийди 
ва камеранинг иш баландлиги камаяди. 

---