Namangan muhandislik-texnologiya instituti "sichtei" kafedrasi "hozirgi zamon raqobat nazariyasi"

Strategik marketing 
- 1) asosiy iste’molchilar guruhlari talab va extiyojlarini muntazam, sistemali taxlil qilish, 
Shuningdek, kompaniyaga xaridorlarning tanlab olingan guruhlariga 
198 

---

raqobatchilarga karaganda yaxshirok xizmat ko'rsatish va Shu tarika raqobatchilik ustunligiga ega bulish imkonini beruvchi 
tovar va xizmatlar kontseptsiyasini ishlab chiqish; 2) tashqilotlar va jismoniy shaxslar extiyojlarini taxlil qilish; 3) firmaning 
maqsadlarini belgilab olish, rivojlanish strategiyasini ishlab chiqish va muvozanatlangan tovar portfeli tuzilmasini ta’minlash; 4) 
strategik majmua-miks xamda muntazam o'zgarib turuvchi marketing muxiti omillarini xisobga olgan xolda firmaning tovar, 
narx, kommunikatsiya, taksimlash va sotish sohasidagi strategik siyosatining asosiy yo'nalishlarini ishlab chiqish jarayoni. 
Strategik rejalashtirish 
- firmaning maqsadlari, uning marketing sohasidagi potentsial imkoniyatlari o'rtasidagi 
strategik muvozanatni yaratish va qo'llab-quvvatlashni boshqarish jarayoni. U firmaning aniq shakllantirilgan dasturi, 
kushimcha vazifa va maqsadlarni ifodalash, soglom xujalik portfeli va usish strategiyasiga asoslanadi. 
Talab 
- tovar xujaligiga xos bo'lgan va savdo, ayirboshlash sohasida kuzga tashlanuvchi toifa. Talab bozorda turli xil 
tovarlar yordamida aks ettirilgan, iste’molchilarning bir-biridan fark kiluvchi kup sonli extiyojlaridan tarkib topuvchi, doimiy 
ravishda o'zgarib turuvchi jamoatchilik extiyojlari majmuasini aks ettiradi. 
Telemarketing 
- marketing turi bo'lib, uni amalga oshirish potentsial iste’molchilarga tovar va xizmatlarni real va 
virtual bozorlardan izlash va xarid qilish imkonini beruvchi telekommunikatsiya vositalari va Internet tarmogidan foydalaniladi. 
Tijoratlashtirish (kommertsializatsiya) 
- yangi mahsulotni ishlab chiqish boskichi; bozorga kirib borish 
vaktini tugri tanlash, turli bozorlarda faoliyat ko'rsatish xajmi va ketma-ketligi, mahsulotni operativ xarakatlantirish va 
taksimlash bo'yicha samarali usullar, Shuningdek, marketing rejasini ishlab chiqish jarayoni. 
Tovar 
- 1) eng umumiy kurinishda bozorda sotiluvchi mahsulot sifatida ifodalanishi mumkin bo'lgan iqtisodiy toifa, 
oldi-sotdi ob’ekti; 2) mahsulotning ma’lum bir xaridorlar extiyojini qondiruvchi asosiy iste’molchilik tavsifnomalari majmui; 3) 
iste’molchiga ko'rsatiladigan, mahsulotni to'ldiruvchi va uni sotishni yengillashtiruvchi xizmat va imtiyozlar; 4) mahsulotnini 
urab turuvchi “muxit” (mahsulot dizayni, sifati, markasi, urovi).