Namangan Muhandislik Qurilish Instituti

O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta maxsus ta’lim vazirligi

Namangan Muhandislik Qurilish Instituti

Energetika va Sanoatni axborotlashtirish fakulteti

“Informatika va axborot tehnologiyalari kafedrasi”

15-IAT-18 gurux talabasi

Qovinboyev Mirjalol



O’quv tanishuv amalyoti bo’yicha tayyorlagan


HISOBOTI


Amalyot raxbarlari

Institutdan Shokirov D.

Amaliyot joyidan: G’oyipov U.

NAMANGAN 2019

Kirish:

Yurtimiz bosib o’tgan taraqqiyot yo’lining chuqur tahlili, bugungi kunda jahon bozori kon'yunkturasi keskin o’zgarib, globallashuv sharoitida raqobat tobora kuchayib borayotgan davlatimizni yanada barqaror va jadal sur'atlar bilan rivojlantirish uchun mutloq yangicha yondashuv hamda tamoyillarni ishlab chiqarish va ro’yobga chiqarishni taqozo etmoqda.

Olib borilayotgan islohatlarning rivojlantirish, davlat va jamiyatning har tomonlama va jadal rivojlanishi uchun shart-sharoitlar yaratish, mamlakatimizni modernizatsiya qilish hamda hayotning barcha soxalarini liberallashtirish bo’yicha ustuvor yo’nalishlarni amalga oshirish maqsadida: 2017-2021 yillarda O’zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo’nalishi bo’yicha Harakatlar strategiyasi O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947 - sonli Farmoniga asosan qabul qilindi. Jumladan, “Iqtisodiyotni yanada rivojlantirish va liberallashtirish” deb nomlangan uchunchi yo’nalishda chora-tadbirlarni ro’yobga chiqarish uchun milliy valyuta va narxlarning barqarorligini ta'minlash, valyutani tartibga solishning zamonaviy, bozor mexanizmlarini bosqichma-bosqich jiriy etish, mahalliy byudjetlarning daromad bazasini kengaytirish, tashqi iqtisodiy aloqalarni kengaytirish, zksportga mo’ljallangan maxsulot va materiallar ishlab chiqarish uchun zamonaviy texnologiyalarni joriy etish, transport-logistikasini infratuzilmasini, tadbirkorlikni rivojlantirish hamda xorijiy investorlar uchun investitsiyaviy jozibadorlikni oshirish, soliq ma'murchiligini yaxshilash, bank faoliyatini tartibga solishning zamonaviy printsiplari va mexanizmlarini joriy etish, ko’p tarmoqli fermer xo’jaliklarini rivojlantirish, shuningdek turizm industriyasini jadal rivojlantirish nazarda tutilmoqda.

Shuningdek O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 10 yanvardagi “Аholiga transport xizmat ko’rsatish hamda shaxarlar va qishloqlarda avtobuslarda yo’lovchilar tashish tizimini yanada takomillashtirish chora – tadbirlari to’g’risida”gi PQ-2724 sonli qarorini kabul qilinishi avtotransport tizimini yaxshilash borasida bir qator ustivor yo’nalishlarni belgilab berdi.

2.1. Namangan muhandislik-qurilish instituti haqida umumiy ma’lumotlar

Namangan Muhandislik-Qurilish instituti dastlab 1991-yil Toshkent politexnika instituti filiali bo'lib ochilgan. Yillar mobaynida rivojlanib shu kungacha shu nomni olgan. Bundan oldin Namangan Muhandislik pedogogika instituti nomi bilan faoliyat yuritgan. Hozirgi kunda institutda ko'plab professor o'qituvchlar va olimlar o'z faoliyatini yuritayapti. Institutda hozirda 6 ta fakultet mavjud. Shulardan Energetika va sanoatni axborotlashtirish fakultetiga kiruvchi Informatika va axborot texnologiyalari kafedrasi kiradi.

Kafedramizda ham professor o'qituvchilar talabalarga dars berishadi. Kafedramiz mudiri bo'lib dotsent To'xtasinov Mumtozali domla faoliyat yuritadilar. Kafedramiz qoshida Axborot texnologiyalar markazi ham ish yuritadi. Bu markaz O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 23.05.2001 yil 230-sonli qarori, O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 06.06.2002 yildagi “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish chora tadbirlari to’g’risidagi” 200-sonli qarori, O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim Vazirining “Oliy va o’rta maxsus ta’lim Vazirligi tizimidagi o’quv muassasalarida axborot texnologiyalari markazlari tashkil etish” to’g’risidagi 23-sonli buyrug’i, 2011 yil 14 yanvarda 2182-sonli buyrug’i bilan O’zbekiston adliya vazirligi tomonidan ro’yxatdan o’tkazilgan “Oliy ta’lim muassasalari boshqaruv, texnik, xizmat ko’rsatuvchi va o’quv
yordamchi xodimlarining namunaviy shtat birliklarini tasdiqlash to’g’risida”gi qaroriga asosan NamMPI rektorining buyrug’i bilan tashkil etildi hamda shtat birliklari belgilandi.

2.2. Namangan muhandislik-qurilish instituti axborot texnik vositalari tahlili

Informatika va axborot texnologiyalar kafedrasi va Axborot texnologiyalar markazi asosan quyidagi ishlar bilan shug'ullanadi

institutning axborot tizimi va zamonaviy kompyuter tuzilmalari negezida o’quv jarayonini fakultet, kafedra va boshqa bo’linmalarni axborotlashtirish vositalati bilan ta’minlash;

* institutning ichki axborotlashtirish muammolarini hal qilish, ya’ni o’quv jarayonini, institutning ilmiy va ma’muriyxo’jalik faoliyatini, oily o’quv yurtlararo faoliyatini va axborotlashtirish sohasidagi xalqaro faoliyatlarini axborot

texnologiyalari va manbaalar bilan boyitib borish;
* axborot texnologiyalarini joriy etish, institut bo’limlarining dasturiy va texnik vositalar bilan jihozlash sohasidagi
taklif va loyihalari ekspertizasini qamrab olgan holda axborot texnologiyalarini institutning o’quv jarayoniga hamda
boshqa faoliyat doiralariga joriy etish va rivojlantirish mexanizmini ishlab chiqish;
* institut boshqaruvi va o’quv jarayonini axborot bilan ta’minlash maqsadida axborot-kommunikatsiya
texnologiyalarini zamon talablaridan kelib chiqqan holda rivojlantirish va joriy etish bo’yicha ishlarni amalga oshirish;
* professor-o’qituvchilar va xodimlar, katta ilmiy xodim-izlanuvchilar hamda talabalarga axborot kommunikatsiya
texnologiyalaridan, xususan, internet tizimidan keng ko’lamda o’quv va ilmiy izlanishlar borasida ish olib borishlari uchun
qulay shart-sharoitlar yaratish;
* fakultetlarda kompyuter texnikalaridan
o’quv jarayonida foydalanishni texnik va uslubiy jihatdan qo’llabquvvatlash;
* fakultet va kafedralar uchun yagona tizimga asoslangan elektron
ta’lim resurslarini yaratish hamda joylashtirish ishlarini texnik va dasturiy
jihatdan ta’minlash;
* institutning korporativ axborot tizimini dasturiy va texnik jihatdan
nazorat qilish va ularni talab darajasida ishlashiga ko’maklashish; 
institutning yagona axborot tizimini yaratish va rivojlantirish hamda
Respublika va xalqaro tizimga integratsiyalash (yaxlit qilib birlashtirish)ni
ta’minlash, xususan, institut bo’limlari, fakultetlari uchun lokal va uzoq
masofada joylashgan binolarida, talabalar yotoqxonasidagi kompyuterlarni shu tizimga bog’lash loyihalarini ishlab chiqish
va ularni amalga oshirish, tizim infrastrukturasini zamon talablari asosida rivojlantirishni tashkil etish;
* institut axborot serverlarining dasturiy-texnik kompleksini ishlab chiqish va ularning ishlashini nazorat qilish, unda
saqlanayotgan ma’lumotlardan institutning ichki tizimida foydalanish huquqini chegaralash vositalarini ishlab chiqish va
joriy etish;
* institut kompyuter sin¢ari dasturiy komplekslaridan foydalanishni va ishga layoqatliligini ta’minlash;
* professor-o’qituvchilar va xodimlarning boshqaruv faoliyatini hamda o’quv jarayonida zamonaviy axborot
texnologiyalaridan foydalanish borasidagi malakalarini oshirish tizimini uslubiy ta’minlash;
* institut tomonidan boshqa tashkilotlar bilan hisoblash ishlari bo’yicha olib borilayotgan o’zaro hamkorlik xo’jalik
ishlariga ko’maklashish;
* institutning avtomatlashtirilgan axborot tizimini manfaatdor bo’lgan fakultet va bo’limlar uchun ular bilan hamkorlikda
loyihalash, ishlab chiqish va rivojlantirish;
* umum institut Internet va Internet-resurslari holatini tahlil qilish, loyihalash, ishlab chiqish va nazorat qilishni tashkil etish;
* multimediali taqdimotlarni ishlab
chiqish, maketlash va taqdimot materiallarini yaratish;
* umum institut nusxa ko’chirish-ko'paytirish texnikalarining
ishlashiga amaliy yordam berish;
* kommunikatsiya jihozlari, tizimli kommunikatsiya va hisoblash
texnikalarini ta’mirlash bazasini yaratish;
* kompyuter tuzilmalarining tizim ishini testlash va tahlil qilish uslublarini ishlab chiqish;
* axborot resurslari, kommunikatsiya markazi, intellektual kompyuter sistemasi markazlari tomonidan o'quv jarayoni va
faoliyatning boshqa turlarini axborotlashtirish maqsadida bajarilayotgan ishlarni, shuningdek, institutning axborotkommunikatsiya tizimi bilan o’zaro hamkorlikni talab qiladigan ishlarni operativ (tezkor) ravishda o’zaro muvo¡qlashtirish;
* videokonferentsiya, videomaslahatlar va videobahslar o’tkazishda foydalanuvchi va tinglovchilarga amaliy yordam berish;
* kompyuter sin¢ari va lokal tarmoqda axborotlar xavfsizligini ta’minlash;
* ishga yaroqsiz orgtexnika vosilariga texnik xulosa berish;
* Markazning faoliyati va maqsadlariga mos keladigan loyihalar bo’yicha Fan va axborot texnologiyalar markazi hamda chet el grantlariga e’lon qilingan konkurslarda qatnashish;
* O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va qonunlari hamda mazkur Nizom talablari doirasida faoliyatning boshqa turlarini olib borish. Barchamizga ma`lumki axbоrоtlashtirishning milliy tizimini shakllantirish, iqtisоdiyot va jamiyat hayotining barcha sоhalarida zamоnaviy axbоrоt texnоlоgiyalarini, kоmpyuter texnikasi va telekоmmunikatsiya vоsitalarini оmmaviy ravishda jоriy etish hamda ulardan fоydalanish, fuqarоlarning axbоrоtga оrtib bоrayotgan talab-ehtiyojlarini yanada to’liqrоq qоndirish, jahоn axbоrоt hamjamiyatiga kirish hamda jahоn axbоrоt resurslaridan bahramand bo’lishni kengaytirish uchun qulay shart-sharоitlarni yaratish maqsadida hukumatimiz tоmоnidan bir necha qоnun, 20 dan оrtiq farmоn va qarоrlar qabul qilingan hamda hоzirgi kunda ijrоsi ta`minlanmоqda.

2.3. Malakaviy amaliyot davrida tashkilotdagi amaliyot rahbari tomonidan berilgan topshiriqlar bo’yicha kunlik umumiy hisobot

1.07.2019 1-iyul dushanba kuni O'zimning biriktirilgan amaliyot o'tash uchun tashkilot ya'ni Mingbuloq xududuiy elektr tarmoqlari korxonasiga keldim. Shu yerda biriktirilgan amaliyot rahbarim bilan uchrashib ulardan korxonada qanday amaliyot qilish va boshqa ko'nikma va tushuntirishlarni oldim.

2.07.2019 Biriktirilgan rahbar topshirig'ini olish va bajarish. Korxona haqida umumiy ma'lumotlarni olish to'plash va rasmiylashtirish.

3.07.2019 Amaliyotni ikkinchi kuni esa amaliyot rahbarimdan kompyuterga Buxgalteriya soxasi bo'yicha ishlashimni va u yerda korxonada ishlovchi xodimlarni ismfamilyalari bilan birma bir tanishtirishni boshladi va men ularni kompyuterga kiritdim.

4.07.2019 Amaliyotning bu kunida korxonada ishlovchi xodimlarning qanday ish qilishi bilan tanishdim.

5.07.2019 Amaliyotning bu kunida esa biriktirilgan amaliyotchim tomonidan men xodimlarning oylik maoshi va ularni qay tartibda tarqatilishi bilan tanishdim va ularni birma bir kompyuterga kiritishni boshladim.

6.07.2019 Amaliyotchim tomonidan xodimlarni bir oy davomida oladigan oylik maoshini avansni qanday taqsimlashni va ularni qanday bank tomoniga yuborishni o’rgandim.

8.07.2019 Amaliyotchim tomonidan men xodimlarni qandayn tartibda oylik maoshi olishini o’rgandim..

10.07.2019 Briktirilgan amaliyotchi raxbarim bilan men bu kun ularni vedmislari bilan tanishib ular qo’liga qancha summa pul tushushini va ularni qanchasini ushlanmalarga ushlashni qisman bilib oldim qolgani ertangi kunga qoldirishga qaror qildim.

11.07.2019 Biriktirilgan rahbar tamonidan topshiriqlarni olish va bajarish.

Men bu kun xodimlarni o’zlarini qancha elektr energiya sarflashlarini hisoblab chiqib oylik maoshidan qirqib olishlarini bilib oldim.

12.07.2019 Biriktirilgan rahbar tamonidan topshiriqlarni olish va bajarish. Korxonaga butun mingbuloq axolisi sarflagan elektr energiyasi uchun tolanadigan summalarni xam birgina Mingbuloq hududiy elektr tarmoqlari korxonasiga emas balki boshqa Majburiy Ijro Buyrosiga to’lashlarini bilib oldim va u qanday tartibda amajga oshishini o’rgandim.

13.07.2019 Shu qilingan ishlar bo'yicha barcha hisobot va kundaliklarni tayyorladik. Tegishli amaliyot hujjatlarini rasmiylashtirdik.

2.4 Berilgan topshiriq:

Korxona tarixini o'rganish va Mingbuloq hududiy elektr tarmoqlari korxonasi kelib chiqishi haqida ma'lumot yig'ish.

PhotoShop dasturini o'rnatish va kompyuter da shu dasturda ishlashga tayyor qilish

Photoshop dasturida biror-bir korxona uchun reklama banneri tayyorlash

Adobe Pagemaker 7.0 dasturida ishlash va uni o'rganish

Adobe Pagemaker 7.0 dasturida biror mashxur gazeta yoki jurnalning muqovasini tayyorlash

Adobe Pagemaker 7.0 dasturida barcha o'rganganlarimni Power Point dasturida prezintatsiya ko'rinishida tayyorlash

Namangan muhandislik-qurilish instituti (nammqi.uz) saytini bazasini tayyorlash

Mehnat faoliyati xavfsizligi

Elektr priborlari va tashkiliy texnika bilan ishlashda, ularni ta’mirlash va ularga xizmat ko‘rsatishda mehnatni muhofaza qilish qoidalari O‘zbekiston Respublikasining “Mehnatni muhofaza qilish to‘g‘risida” gi  Qonuniga (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 223-modda) hamda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2000-yil 12-iyuldagi 267-sonli “Mehnatni muhofaza qilishga doir me’yoriy hujjatlarni qayta ko‘rib chiqish va ishlab chiqish to‘g‘risida”gi (O‘zbekiston Respublikasi Hukumati qarorlarining to‘plami, 2000-y., 7-son, 39-modda) va 2010-yil 20-iyuldagi 153-sonli “Mehnatni muhofaza qilish bo‘yicha normativ-huquqiy bazani yanada takomillashtirish to‘g‘risida”gi (O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2010-y., 28-29-son, 234-modda) qarorlariga muvofiq elektr priborlari va tashkiliy texnika bilan ishlashda, ularni ta’mirlash va ularga xizmat ko‘rsatishda mehnatni muhofaza qilish tartibini belgilaydi.

Elektr jihozlar, elektron hisoblash va tashkiliy texnikaga xizmat ko‘rsatishda qo‘yiladigan xavfsizlik talablari:

1. Elektron hisoblash va tashkiliy texnika bilan ishlashda zararli ishlab chiqarish omillarini inson salomatligiga salbiy ta’sirini bartaraf qilishga yo‘naltirilgan xavfsizlik talablari SanQvaM 0224-07 “Kompyuter, videodispleyli terminal va tashkiliy texnika bilan ishlashda sanitariya qoidalari va normalari”ga muvofiq bo‘lishi lozim

2. Xonalarda havo almashinuvi GOST 12.1.005-76 “OSBT. Ish zonasi havosi” talablariga mos bo‘lishi lozim. Ishlab chiqarish xonalaridagi ventilatsiya tizimi bir xodim uchun soatiga kamida 30 m³ havoni tashqaridan uzatish imkoniyatiga ega bo‘lishi zarur.

3. Ekran oldidagi ish joyi shovqinsiz bo‘lishi lozim. Displeyli zallarda konditsionerlar, telefon ovozi, protsessorlar keltirib chiqaradigan shovqin minimal darajada kamaytirilgan bo‘lishi zarur. Ish joyida shovqin darajasi GOST 12.1.003-83 “Shovqin. Xavfsizlik umumiy talablari”ga muvofiq bo‘lishi lozim.

4. Elektron hisoblash vositalaridan (bundan buyon matnda EHV deb yuritiladi) foydalanish gigiyenik talablarga javob beruvchi tabiiy va sun’iy yoritiladigan binolarda amalga oshirilishi lozim.

5. Displeylarni bino va xonalarning shimoliy, shimoliy-sharqiy yoki shimoliy-g‘arbiy qismida joylashtirish lozim. chiqarish xonalarining maydoni esa bitta xodimga 15 m³ dan kam bo‘lmasligi lozim.

7. Stolning o‘lchami kompyuter ekranining o‘lchamidan kelib chiqib belgilanishi kerak. Umumiy holda stolning uzunligi 160 sm; kengligi 0,90 m; yuzasi 1,44 m²; balandligi operatorning antropometrik xususiyatlariga qarab 0,68 m dan 0,84 m gacha bo‘lishi lozim.

8.. Ekranning o‘z o‘qidan vertikal harakati +/–100 ni tashkil etishi lozim. Ko‘rish burchagi 20 — 30 min atrofida bo‘lishi kerak.

6. Ish maydonlari bitta xodimga 4,5 m² dan kam bo‘lmasligi va ishlab

9. Ekran operator ko‘zidan 40 — 90 sm masofada joylashtirilishi kerak. Ekrandagi 2,5 mm o‘lchamdagi belgilarni ko‘rish uchun 50 sm, 3-4 mm o‘lchamdagi belgilarni ko‘rish uchun 0,80 m gacha bo‘lgan masofa bo‘lishi lozim.

10. Oyoq qo‘yish uchun mo‘ljallangan taglikning o‘lchamlari 40 x 30 x 15 sm bo‘lishi kerak.

11. Ish joyining yoritilganligi 300 dan 500 lyuks atrofida bo‘lishi lozim.

12. Ish joyidagi yorug‘lik operatorning ko‘rish doirasida mutanosib taqsimlanishi lozim.

13. Displey o‘rnatilgan zallarni yoritish uchun lyuminessentli lampali yoritqichlardan foydalanish lozim.

14. Yoritqichdan tushayotgan nur ekranda aks etmasligi uchun nur to‘g‘ridan to‘g‘rikompyuter ekraniga tushmaydigan qilib joylashtirilishi kerak.

15. Ekranda yorqin dog‘lar aks etmasligi uchun ish joyida yaltiroq predmetlar bo‘lmasligi, operatorning ust kiyimi to‘qroq rangda bo‘lishi va uning ortidagi barcha predmetlar kam yorqinlikka ega bo‘lishi lozim.

16. Jihozlar bir qator qilib joylashtirilganda to‘g‘risida turgan ekranlarning yorug‘ligi bir-biriga tushmasligi uchun ular oralig‘iga to‘siqlar qo‘yilishi zarur.

17. EHV bilan ishlashda quyidagi talablarga rioya qilish lozim:

EHVdan foydalanish gigiyenik talablarga javob beruvchi tabiiy va sun’iy yoritiladigan binolarda amalga oshirilishi;

elektron nurli trubka asosidagi videodispleyli terminallardan foydalanishda bir ish joyining maydoni kamida 6 m², yassi diskret ekranli (suyuq kristalli, plazmali) monitorlardan foydalanishda esa kamida 4,5 m² ni tashkil etishi;

videodispleyli terminal ekranidan ko‘zgacha bo‘lgan masofa 600 — 700 mm atrofida bo‘lishi va 500 mm dan yaqin bo‘lmasligi;

EHV bo‘lgan xonaning poli va mebellari har kuni namlangan holda tozalab chiqilishi va EHV ishlatilayotgan xona har bir soatda shamollatib turilishi;

ayollar homiladorligi belgilangan vaqtdan boshlab EHVdan foydalanmasligi;

ish va dam olish rejimi reglamentlashtirilmaganda videodispleyli terminalda uzluksiz ishlash vaqti 2 soatdan oshmasligi;

elektrostatik maydonning ruxsat etilgan darajasi 20 m² dan oshmasligi.

18. Xodim EHVdan foydalanmayotgan vaqtda ishlab turgan kompyuterdan kamida 2 m masofada bo‘lishi yoki monitor quvvatdan uzilgan bo‘lishi lozim.

19. Ayollar kompyuter, videodispleyli terminal va tashkiliy texnika bilan ishlashda sanitariya qoidalari va normalari talablariga muvofiq homiladorligi belgilangan vaqtdan boshlab va bolani ko‘krak bilan boqish davrida EHVdan foydalanish bilan bog‘liq ishlarga qo‘yilmasligi va boshqa ishga o‘tkazilishi lozim.

20. Nusxa ko‘chirish-ko‘paytirish texnikasidan foydalanishda quyidagi asosiy xavfsizlik qoidalariga amal qilinishi lozim:

xonalar yetarli darajada tabiiy va sun’iy yorug‘lik bilan ta’minlanishi;

nusxa ko‘chirish-ko‘paytirish uchastkalarini yerto‘lada joylashtirmaslik;

21. Nusxa ko‘chirish-ko‘paytirish texnikasi bilan ishlashda quyidagilar taqiqlanadi:

nusxa ko‘chirish-ko‘paytirish texnikasini elektr tizimidan o‘zmagan holda tozalash; nusxa ko‘chirish-ko‘paytirish texnikasining nusxa ko‘chirish oynasiga suyanish, uning ustiga nusxasi ko‘paytiriladigan materiallarni va boshqa buyumlarni qo‘yish;

nusxa ko‘chirish-ko‘paytirish oynasi darz ketgan texnikasini ishlatish;

apparatga tiqilib qolgan qog‘ozni nusxa ko‘chirish-ko‘paytirish texnikasini elektr tarmog‘idan uzmagan holda olish.

Shamollatish va isitish tizimiga qo‘yiladigan talablar:

1. Shamollatish va isitish tizimi QMQ 2.04.05-97 “Isitish, shamollatish va konditsionerlash” talablariga muvofiq bo‘lishi lozim.

2. Oqimli shamollatishlarni tashqi havo tizimidan olish yerdan kamida 2 m balandlikda bajarilishi lozim.

3. O‘tish joylarida joylashgan isitish jihozlari ruxsat etilgan o‘tish yo‘laklarining enini kamaytirmasligi lozim.

4. Ish joylarida havo harorati yengil jismoniy ishda 21⁰ S, o‘rtacha og‘ir ishda 17⁰ S va og‘ir ishda 16⁰ S dan past bo‘lmasligi kerak.

5. Xodimlarning isinishi uchun xonalardagi harorat 22⁰ S dan kam bo‘lmasligi kerak.

Amaliyot rejasi

№	Sana	Topshiriqlar	Soati
1	01.07.2019y	Korxona va tashkilot bilan tanishish va faoliyatini o’rganish o’ziga biriktirilgan amaliyot ishini qabul qilib va tanishib chiqish. Namangan muhandislik-qurilish instituti keldik va bu yerdagi ish faoliyati va institut haqida malumotlar to’pladik.	6
2	02.07.2019y	Biriktirilgan rahbar tamonidan topshiriqlarni olish va bajarish. Korhana (tashkilot)haqidagi malumotlarni ko’proq to’plash va uni rasmiylashtirib borish.biz bugun o’zimizga biriktirilgan hodim bilan Adobe PageMaker 2017 dasturini o’rganishni boshladik.O’zi bu programma asosan sahifalar yaratishda ishlatiladi, ya'ni gazeta bosh sahifalarini va kitob betlikllarini yaratishda ishlatiladi.	6
3	03.07.2019y	Briktirilgan hodim topshirig’ini olish va bajarish. Korhona (tashkilot) ish faoliyatini to’liqroq o’rganish. Biriktirilgan hodim bizga institutdagi tartib qoidalarni tushintirib o’tdi va kerakli vazifalarni berdi	6
4	04.07.2019y	Biriktirilgan rahbar topshirig’ini olish va uni bajarish. Adobe PageMaker 2017 dasturida ko’plab malumotlarni o’rgandik endi shu Malumotlarga asoslanib o’zimiz indidual ishlaymiz .	6
5	05.07.2019y	Biriktirilgan rahbar topshirig’ini olish va ` uni bajarish. Bugun bizga rahbar tamonidan IT ni dasturini tuzish berildi bunda biz IT kursini dasturini bazasini tuzishda offis dasturlardan foydalandikl.Sizni ham IT kurslarga taklif etmiz	6
6	06.07.2019y	Biriktirilgan rahbar topshirig’ini olish va uni bajarish. Amaliyot topshirig’idagi qo’yilgan masalalarnitahlil qilish , tegishli malumotlarni rasmiylashtirish. IT kurslarida Web dasturlarni o’rganasiz Web sayt yaratish va uni yuritish ,Web dasturlash haqidagi umimiytushunchalar, HTML, CSS Bootstrap kabi tillarni o’rganasiz.	6
7	08.07.2019y	Briktirilgan hodim topshirig’ini olish va bajarish. Korhona (tashkilot) ish faoliyatini to’liqroq o’rganish. Dizayn kursni dasturini tuzish yuklatildi bizga uni amaliyotdagi sheriklar bilan birgalikda bajardik	6
8	09.07.2019y	Briktirilgan hodim topshirig’ini olish va bajarish. Korhona (tashkilot) ish faoliyatini to’liqroq o’rganish. Dizayn Kuirslarida siz Auto Cad, 3Max kabi garafik dasturlarni o’rgansiz Grafika ham hozirgi kunda tez rivojlanayotgan yo’nalishlardan hisoblanadi.	6
9	10.07.2019y	Briktirilgan hodim topshirig’ini olish va bajarish. Korhona (tashkilot) ish faoliyatini to’liqroq o’rganish. Rahbar bergan topshiriqga ko’ra Namangan muhandislik-qurilish instituti (nammqi.uz) saytini bazasini tayyorlash yuklatildi.Baza kata bo’lganligi sabab bu ishni boshqa sheriklarga ham bo’linib berildi.Va hamma o’ziga bo’lib berilgan ishni bajarishga astoydil kirishda.	6
10	11.07.2019y	Biriktirilgan rahbar tamonidan topshiriqlarni olish va bajarish. Institut haqidagi malumotlarni ko’proq to’plash va uni rasmiylashtirib borish. Bugun biz o’zimizga bog’langan hodim bilan birgalikda 3Max grafik dasturini (2016) o’rganishni boshladik	6
11	12.07.2019y	Biriktirilgan rahbar tamonidan topshiriqlarni olish va bajarish. Korhana (tashkilot)haqidagi malumotlarni ko’proq to’plash va uni rasmiylashtirib borish. Dastur haqida umumiy ma’lumotlar. Uch o`lchovli grafika ilmiy tekshirishlarda, injenerlik loyiha ishlarida, fizik ob`ektlarning kompyuter modellarini qurishda keng qo`llaniladi. Uch o`lchovli grafika kompyuter grafikasi tarkibiga kiruvchi eng murakkab va keng qamrovli yo`nalishdir. Uch o`lchovli grafika bilan ishlovchi foydalanuvchi loyihalash, yoritish, ob`ektlar va kameralarni ko`chirish, tovush va namoyish effektlardan foydalanish kabi sohalardan bilimlarga ega bo`lishi kerak. Bu yerda shu sohaning tashkil etuvchilari - fazolar, ob`ektlarni modellashtirish, namoyish tog`risida ma`lumotlar keltiriladi. Qxirgi yillarda an`anaviy 2D grafik dasturlar bilan uch o`lchovli 3D modellashtirish, animasiya va namoyish dasturlari ko`p tarqaldi. Shu davrda ishlab chiqilgan dasturlardan Discreet kompaniyasining 3D Studio MAX yoki Alias Wavefront kompaniyasining JAVA dasturlari o`z mohiyatlari bo`yicha gibrid grafik paketlardir. Chunki ular bir tomondan 2D va 3D vektorli ob`ektlar bilan ishlash imkoniyatini bersa, ikkinchi tomondan ish natijasidan pikselli (rastrli) tasvir - alohida kadr sifatida yoki videotasmada olinadi. 3D modellashtirishning xususiyatlari va ularda animasiya harakatlarni qo`shish imkoniyati ularga bo`lgan qiziqishni keskin oshirib yuboradi.	6
12	13.07.2019	Biriktirilgan rahbar tamonidan topshiriqlarni olish va bajarish. Korhana (tashkilot)haqidagi malumotlarni ko’proq to’plash va uni rasmiylashtirib borish. Qurilgan barcha uch o`lchovli ob`ektlarni geometrik va nogeometrik ob`ektlarga bo`lish mumkin. Geometrik ob`ektga asosan sahna tashkil etuvchilarini qurishda ishlatiladi: personajlar, jismlar, boshqa so`z bilan aytganda — mavjud borliq ob`ektlarini. Nogecmetrik ob` ektlar esa sahnaga jonlilik hissini berish uchun (to`g`ri yoritish), ob` ektlarga ta` sir etuvchi kuchlarni model-lashtirishda (masalan gravitasiya yoki shamol esishi) va hokazo	6

Biz amaliyot davrida o’rgangan dasturlarimiz haqida ozgina ma’lumot berib o’tamiz. Adobe Photoshop= Adobe Photoshop dastur haqida umumiy ma’lumot. Adobe PhotoShop dasturni ishga tushirish uchun Windows ning asosiy menyu tugmasini bosamiz, uning ichidan Programmы bo’limini tanlaymiz va Adobe nomli guruxdan Adobe PhotoShop nomli buyruqni tanlaymiz. Natijada quyidagi oyna xosil qilinadi. Ushbu oynaning yuqorisida menyu satri joylashgan. U quyidagi qismlardan iborat: Fayl (File), Pravka (Edit), Risunok (Image), Sloy (Layer), Vыdelenie (Select), Filtr (Filter), Vid (View), Okno (Window) va Pomoщ (Help). Hususiyatlar soxasi pastida ish soxasi joylashgan bo’lib, uning chap tomonida ish qurollar soxasini (panel Instrumentov - Toolbox) ko’rishimiz mumkin. Ish soxasining o’ng tomonida xar hil yordamchi soxalar joylanishi mumkin: Sloi - Layers, Istoriya - History, Кanalы - Channel, Sveta - Color, Stili – Style, Svoystva kisti - Brushes, Svoystva shrifta - Character va xokazo. Ushbu soxalarni ham Okno(Window) menyusidagi buyruqlari yordamida ekranga chiqarishimiz va ekrandan olib

tashlashimiz mumkin. 3Max= Dastur haqida umumiy ma’lumotlar. Uch o`lchovli grafika ilmiy tekshirishlarda, injenerlik loyiha ishlarida, fizik ob`ektlarning kompyuter modellarini qurishda keng qo`llaniladi. Uch

o`lchovli grafika kompyuter grafikasi tarkibiga kiruvchi eng murakkab va keng qamrovli yo`nalishdir. Uch o`lchovli grafika bilan ishlovchi foydalanuvchi loyihalash, yoritish, ob`ektlar va kameralarni ko`chirish, tovush va namoyish effektlardan foydalanish kabi sohalardan bilimlarga ega bo`lishi kerak. Bu yerda shu sohaning tashkil etuvchilari - fazolar, ob`ektlarni modellashtirish, namoyish tog`risida ma`lumotlar keltiriladi. Qxirgi yillarda an`anaviy 2D grafik dasturlar bilan uch o`lchovli 3D modellashtirish, animasiya va namoyish dasturlari ko`p tarqaldi. Shu davrda ishlab chiqilgan dasturlardan Discreet kompaniyasining 3D Studio MAX yoki Alias Wavefront kompaniyasining JAVA dasturlari o`z mohiyatlari bo`yicha gibrid grafik paketlardir. Chunki ular bir tomondan 2D va 3D vektorli ob`ektlar bilan ishlash imkoniyatini bersa, ikkinchi tomondan ish natijasidan pikselli (rastrli) tasvir - alohida kadr sifatida yoki videotasmada olinadi.

3D modellashtirishning xususiyatlari va ularda animasiya harakatlarni qo`shish imkoniyati ularga bo`lgan qiziqishni keskin oshirib yuboradi. Ularni:  namoyish effektlarini kino va videoindustriyada;  televizion tijoratda (reklamada);  interaktiv o`yinlarda;  sano`t va

arxitektura dizaynida (bezashda);  ilmiy, tibbiy va sud namoyishlarida; o`rgatuvchi dasturlar va kompyuterda ishlatish mumkin. Shuni ta`kidlash lozimki uch o`lchovli grafika dasturlari kompyuter qurilmalari, uning dasturiy ta`minoti hamda u bilan ishlovchi dizayner bilimlariga juda yuqori talablar qo`yadi. Uch o`lchovli grafika bilan ishlaganda, shakllar hosil qilinadigan fazoga alohida e`tibor berish kerak. Bu holda an`anaviy 2D — tekislik uch o`lchovli grafika

maqsadlariga to`g`ri keltiriladi. 3D — grafikada ishchi fazoni shunday ifodalash kerakki, unda nafaqat modellashtirilayotgan uch o`lchovli geometrik shaklni, balki uning geometrik joylashishi

va holati hisobga olinishi kerak. Uch o`lchovli grafikada Dekart, silindrik va sferik koordirata sistemalari ishlatiladi. Qurilgan barcha uch o`lchovli ob`ektlarni geometrik va nogeometrik

ob`ektlarga bo`lish mumkin. Geometrik ob`ektga asosan sahna tashkil etuvchilarini qurishda ishlatiladi: personajlar, jismlar, boshqa so`z bilan aytganda — mavjud borliq ob`ektlarini. Nosmetrik ob` ektlar esa sahnaga jonlilik hissini berish uchun (to`g`ri yoritish), ob` ektlarga ta`

sir etuvchi kuchlarni model-lashtirishda (masalan gravitasiya yoki shamol esishi) va hokazo. Boshqacha aytganda namoyish etilayotgan kadrda geometrik ob` ektlar aynan (chiziqlar va sirtlar

ko`rinishda), nogeometrik ob`ektlar esa oraliq (soyalar, tezlanish va hokazo ) ko`rinishda namoyon bo`ladi. Geometrik ob`ektlar. Geometrik ob` ektlarni ko`rishda juda kuchli va keng

tarkalgan 3D paket Discreet kompaniyasi 3D Studio Max dasturini tanlab uning misolida ob`ektlarning asosiy turlari va modellashtirish texnologiyasini ko`rib o`tamiz. Bu dastur yordamida geometrik ob`ektlarning quyidagi turlari qurilishi mumkin. Splayn chiziqlar (Spline Curves) - boshqa sirt yoki shakllarni ko`rishda ishlatiladigan va shu tartibda qurilgan (Beze yoki Nurbs) chiziqlar. Ularni harakat troyektoriyalarini ifodalash uchun ham ishlatish mumkin.

XULOSA

Men bu amaliyotdan shunday xulosaga keldimki qanday joyda bo’lmasin, xox u amaliyotda xox u ish joyda bo’lsayam senga biriktirilgan ishni sitqi dildan qilmasang u narsaga keyin kech bo’lishi mumkinligini anglab yetdim. Men bu korxonada ancha narsani o’rgandim. Bu joy menga juda xam yoqdi tasurotlarim ancha yaxshi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR