Namangan muhandislik-qurilish instituti "menejment" kafedrasi r. Ismatov, O. Ahmedov

 
 
 
 
 
 
 

---

 
 
96 
7-Mavzu. Mahsulotni sertifikatsiyalash 
 
7.1. Sertifikatsiya – sifat kafolati. 
7.2. Sertifikatlash sistemasining turlari 
7.3. Sertifikatsiyalash tashkilotlari. 
7.4. Sertifikatsiyalash tartibi va unga qo’yiladigan talablar. 
7.5. Sertifikatsiya va xalqaro savdo. 
7.7. Milliy sertifikatsiyalash sistemalari. 
 
7.1. Sertifikatsiya – sifat kafolati 
 
  Sertifikatsiya  –  bu  maxsulotni  standartlarga,  texnik  shartlarga  javob  berishini 
xujjatlar orqali tasdiqlashdir.  
  Maxsulot  sertifikatlash  maxsulotga  muvofiqlik  sertifikati  berish  orqali  uning 
tegishli standartlar va texnik xujjatlarga javob berishini tasdiqlashdir.  
  «Sertifikatlash»  tushunchasi  standartlashtirish  bo’yicha  maxsus  Xalqaro  Kengash 
Komiteti tashkiloti (ISO) tomonidan ishlab chiqilgan.  
  Sertifikatlash  (muvofiqlik    sertifikatlashi)  umumiy  tushuncha  bo’lib,  maxsulotni 
texnologik jarayonlarni va xizmatlarni sertifikatlashda uchinchi tomonning (bir tomon  – 
ishlab  chiqaruvchi,  ikkinchi  tomon  –  iste’molchi)  ishtirok  etishini  nazarda  tutadi.  ISO 
muvofiqlikning 3 ta ko’rinishini o’rnatadi: 

 
muvofiqlik xaqida ariza; 

 
muvofiqlik attestatsiyasi; 

 
muvofiqlik sertifikatsiyasi; 
Muvofiqlik  xaqida  ariza  –  bu  ishlab  chiqaruvchining  arizasi  bo’lib,  anda 
sertifikatlash  tashkilotlaridan  tashqarida  ishlab  chiqarilgan  maxsulot,  texnologik  jarayon 
yoki  xizmatlarning  ma’lum  standartlarga  yoki  boshqa  me’yoriy-texnikaviy  xujjatlarga 
javob berishiga ishlab chiqaruvchining o’z-o’zini sertifikatlash deb xam ataladi.  
Muvofiqlik attestatsiyasi – bu ma’lum maxsulot namunasi ma’lum standartlar  yoki 
me’yoriy-texnik  xujjatlarga  javob  berishi  to’risida  uchinchi  tomon,  sinov 
laboratoriyasining  arizasidir.  Bunda  ishlab  chiqarilgan  maxsulotlar  seriyasining 
muvofiqligiga  baxo  berilmaydi,  balki  sinov  o’tkazish  uchun  yuborilgan  maxsulot 
namunasining sifatigagina kafolat beriladi.  
Muvofiqlik  sertifikatsiyasi  –  ishlab  chiqarilgan  maxsulot,  texnologik  jarayon  yoki 
xizmatlarning  ma’lum  standart  va  me’yoriy  texnik  ujjatlarga  javob  berishiga  uchinchi 
tomonning bergan kafolatidir. 
SHunday  qilib,  muvofiqlik  sertifikatsiyasi  uchinchi  tomon  orqali  kafolatlanadi  va 
o’rnatilgan  qonunlarga  muvofiq  tashkiliy  sistema  chegarasida  amalga  oshirilgandagina 
tan olinadi. Bunda uchinchi tomon seriyali ishlab chiqarilgan maxsulotlarning standartlar 
shartiga  absolyut  jixatdan  emas,  balki  ma’lum  ishonchlilik  darajasi  bilan  javob  bera 
olishini  tasdiqlaydi.  Ushbu  ishonchlilik  darajasi  maxsulotning  o’rnatilgan  shartlarga 
muvofiqligini  ta’minlovchi  ishlar  xajmiga  bog’liq  xolda  turlicha  bo’lishi  mumkin. 
Ishonchlilik  darajasi  qanchalik  yuqori  bo’lsa,  maxsulot  sifatini  ta’minlash  bo’yicha 
amalga oshirilgan ishlar xajmi shunchalik katta bo’ladi.  
Muvofiqlik  sertifikatsiyasi  sertifikatlash  sistemasi  chegarasida  amalga  oshiriladi. 
Sistema chegarasida sertifikatsiyalash  yagona qonunlar asosida amalga oshirilishi kerak. 
Sertifikatlash  sistemalari  3  ta  darajada:  milliy,  regional  va  xalqaro  darajada  yaratilishi 
mumkin. 

---

 
 
97 
Ayrim  maxsulot  turi,  texnologik  jarayon  yoki  xizmatlarga  nisbatan  sertifikatlash 
sistemasini ifodalovchi sertifikatlash sxemalari mavjud.  
Maxsulotning  standart  shartlariga  javob  berishi  muvofiqlik  sertifikati  yoki 
muvofiqlik belgisi bilan tasdiqlanadi.  
Muvofiqlik sertifikati - maxsulot texnologik jarayon yoki xizmatlar tegishli standart 
yoki  me’yoriy  xujjatlarga  mos  kelishini  tasdiqlovchi,  sertifikatsiyalash  sistemasi 
qoidalariga muvofiq berilgan xujjatdir.  
Muvofiqlik  belgisi  –  bu  qonun  tomonidan  ximoyalanadigan  belgi  bo’lib, 
sertifikatsiyalash  sistemasi  qoidalariga  ko’ra  foydalanilib,  maxsulot,  texnologik  jarayon 
yoki xizmatlartegishli standartlarga javob bera olishini kafolatlaydi.  
Muvofiqlik  sertifikati  va  belgisi  tuzilishiga  ko’ra  xam,  mazmuniga  ko’ra  xam 
sertifikatlash  sistemasi  tomonidan  o’rnatilgan  shartlarga  javob  berishi  kerak.  Ular 
amaldagi qonunlarga ko’ra beriladi.