Namangan muhandislik-qurilish instituti kimyoviy texnologiya

Asfaltbetonlar va qorishmalar

Asfalt qorishma tayyorlash uchun bitum yoki karton bog`lovchi moddani qum bilan maxsus qorgich qozonlarda 160-1800S gacha isitilgan ҳolatda aralashtiriladi. Ular qurilishda gidroizolyastiya maqsadlarida (1-2 sm) va asfalt pollar qurishda ishlatiladi.

Qorishma tarkibida bitum miqdori 8-10% bo’ladi. Asfalt qorishma bitum bilan to’ldirgich nisbati (og`irlik ҳisobida)-1:1,5 dan 1:1,25 gacha bo’ladi.

Asfalt beton–shag`al, qum va bitum obdon qorishtirib zichlangan material. Asfalt betonda bitumni umumiy miqdori 6-12% bo’ladi.

Ishlatilishiga qarab: issiq, iliq va sovuq turlarga bo’linadi.

O’rta Osiyo sharoitida ishlatiladigan asfalt-beton quyosh nuri ta’sirida 80-900S gacha qiziydi, natijada uning mustaҳkamligi bir muncha kamayib, nishab tomonga «oqish» ҳodisasi ro’y beradi. Buning oldini olish uchun qorishma tayyorlashda unga oҳak, stement va 3-6% miqdorida kauchuk-rezina aralashmasi qo’shiladi.

Karton-beton –toshko’mir yoki slanest qatronlarini 130-1600S gacha qizdirib, uni mayda va yirik to’ldirgichlar bilan qorishtirib, keyin zichlab olingan sun’iy materialdir.

Asfaltbeton uchun modifikastiyalangan va ko’piklangan bitumlar, sirt faol moddalari (SFM) avtomobil yo’llari asfaltbeton qoplamalari uchun ishlatiladigan kompozistion materiallar asfaltbetonning deformastion-siljishga bardoshli xossalarini oshiradi. Avtomobil yo’llarida ishlatiladigan asfaltbeton qoplamalarni deformastion-siljishga bardoshliligi va fizik-mexanik xossalarini oshirish uchun ҳozirgi vaqtda SFM larga yaqin bo’lgan turli komponentlardan foydalanish mumkin. Bu komponentlar etarlicha samarali emas va kompozistion yo’l-qurilishi materiallarining texnik va texnologik xossalarini oshirishni ta’minlovchi modifikastiyalangan va ko’piklangan bitumlar ishlatish yo’li bilan asfaltbeton xossasini yaxshilashga erishilmoqda.

Xulosa qilib aytadigan bo’lsak, xozirgi kunda ҳududimizda temir-beton konstrukstiyalar ishlab chiqaruvchi zavodlarida samarali kimyoviy qo’shilmalar kam ishlatiladi.Samarali kimyoviy qo’shilmalar sifatida maҳalliy chiqindilarni ishlatish juda foydalidir. Bunday chiqindilarga SSE ni misol qilishimiz mumkin.

Shuni ta’kidlash joizki, SSE ishlatilgan betonning mustaҳkamlik va deformativ xossalari kam o’rganilgan, bu soҳadaga tadqiqodlarni davom ettirishni maqsadga muvofiq bo’ladi.

Qishda qorishma muzlab qolmasligi uchun unga eletrolit tuzlar qo’shiladi -SaS12, NaS1, potaj.