Наманган Мухандислик Педагогика Институти Касб таълими факультети


Orol dengizi va Orol bo’yi muammolari



Download 2,22 Mb.
Pdf ko'rish
bet134/161
Sana15.08.2021
Hajmi2,22 Mb.
#148248
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   161
Bog'liq
iqtisodiy geografiya va ekologiya

3.Orol dengizi va Orol bo’yi muammolari 
 
O’zbekiston  suv  resurslarini  Orol  dengizi  havzasi  miqyosida  o’rganish  joiz. 
CHunki,  respublika  hududini  ikki  yirik  daryo:  Amudaryo  va  Sirdaryo  kesib  o’tgan, 
ularning  suv  olish  havzalari  Tyan  -SHan  va  Pomir-Oloy  tizimi  tog’larida  joylashgan. 
O’zbekistonda  eng  yirik  daryo Amudaryo hisoblanadi. Uning tog’ qismida suv oluvchi 
havzasi  227  ming  km
2
,  uning  havzasidan  har  yili  o’rtacha  79  km
3
  suv  oqib  o’tadi. 
SHundan  respublika  hududida  taxminan  6  km
3
  (7,5%)  suv  oqimi  vujudga  keladi. 
Sirdaryoning  tog’li  qismidagi  suv  oluvchi  havzasi  maydoni  150  ming  km
2
,  ushbu 
havzada  har  yili  o’rtacha  38  km
3
  suv  oqib  o’tadi.  SHundan  taxminan  4  km
3
  (qariyb 
10%)  suv  O’zbekistonda  vujudga  keladi. qirg’iziston va Janubiy Qozog’istondagi berk 
botiqlarining  suv  oqimi  10,2  km
3
  ni  tashkil  qiladi.  Orol  dengizining  o’rtacha  yillik  suv 
hajmi  126,9 km
3

O’zbekiston  hududida  vujudga  keladigan  yer  usti  suvlarining  o’rtacha  yillik  oqim 
hajmi  10  km
3
,  atrofdan  qo’shimcha  89  km
3
  suv  keladi.  Daryolar  oqimini  tartibga 
solish,  irrigatsiya  va  energiya  ishlab  chiqarish  maqsadida  mamlakatda  53  ta  katta-
kichik  suv  ombori  va  28  ta  selxona  qurilgan,  suv  omborlarining  jami  suv  sig’imi  16 
km
3
dan ziyod. 
Markaziy  Osiyoda  yer  usti  suvidan  foydalanish  har  bir  mamlakat  uchun 
belgilangan  limit  bo’yicha amalga  oshiriladi  (3-jadval). 


 
157 
Amudaryo  va  Sirdaryo  havzalaridagi  suv  resurslari  har  yili  yil  boshida  1988  yilda 
tashkil  qilingan  «Amudaryo»  va  «Sirdaryo»  havza  suv  xo’jaligi  birlashmalari 
tomonidan Markaziy  Osiyo respublikalari  orasida qayta taqsimlanadi. 
Orol  havzasida  aholi  ko’pligi  va  ular  sonini  barqaror  oshib  borishi  sug’oriladigan 
dehqonchilikni  muttasil  rivojlantirishga  ta’sir  etadi.  Bu  hol  daryolar  suvidan  ko’plab 
obi-hayot  olishga  olib  keladi  (5-jadval).  Jadvaldan  ko’rinib  turibdiki,  1960  yilga  kelib 
Markaziy Osiyoda sal kam 5 mln.. ga maydonini sug’orish uchun 40,4 km
3
 suv olingan 
holda,  1986  yil  oxirida  qariyib  7  mln..  ga.  maydonni  sug’orish  uchun  86  km
3
  suv 
olingan,  bu  sug’orish  maydoni  2  mln..  ga.  ga  ortgan  holda  sug’orish  uchun  sarf 
qilingan  hajm  ikki  baravardan  ham  ortiq  bo’lgan.  Binobarin,  ekinlarni  suv  bilan 
ta’minlash  uchun  juda  ham  ko’p  suv  olinganligi  ravshan.  quyi Amudaryoda 80-yillarda 
g’o’zani  sug’orish  me’yori  20-30  ming,  sholini  sug’orish  me’yori  esa  40-45  ming kub 
m ga yetgan  edi. 
 
 
                                                                                           5-jadval 

Download 2,22 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   161




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish