Namangan davlat universiteti tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar

Tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar (Ilmiy maqolalar to’plami) XVII
237 
Umumlashtiruvchi mashg’ulotlar uchun To'g'ri yoki noto'g'ri usuli. 
1. Elektron bergan elementlar qaytaruvchilardir. 
2. Metallmaslar faqat manfiy oksidlanish darajasini namoyon qiladi. 
3. Kislorod atomi ftor bilan +2 oksidlanish darajasini namoyon qiladi. 
4. Asosiy guruhcha elementlarining yuqori oksidlanish darajasi shu elementning 
guruh raqamiga teng. 
5. Vodorod faqat +1 oksidlanish darajasini namoyon qiladi. 
6. Oddiy moddalarning oksidlanish darajasi valentligiga teng. 
7. Elektron olgan element oksidlovchidir. 
8. Elementning oksidlanish darajasi -3 dan +5 ga o’tganda 5ta electron beradi. 
Tog’ri javoblar: 1, 3, 4, 7. 
Noto’g’ri javoblar: 2, 5, 6, 8. 
 
Fosfor mavzusiga doir
“To`g`ri “ yoki “Noto`g`ri” usuli
1. Fosfor azotdan faolroq. 
2. Fosforning tashqi qavatida 5 ta elektron bor. 
3. Fosfor apatitdan grafit ishtirokida olinadi
4. Qizil fosfor qizdirilsa suyuqlanadi. 
5. Oq fosfor molekulyar kristall panjaraga ega. 
6. Qizil fosfor suvda yaxshi eriydi
7. Fosfin barqaror modda. 
8. Oq fosfor zaharli. 
9. Gugurt ishlab chiqarishda qizil fosfor ishlatiladi. 
10. Fosfor d-oila elementi
To`g`ri 
Noto`g`ri 
Eritmalar va . eritmalarning inson hayotidagi ahamiyati mavzusiga doir.
1. Eritmada modda molekula yoki atom o‘lchamlarida bo‘lgani uchun 
erituvchi molekulalari orasida taqsimlanmagan va tarqalgan bo‘ladi. 
2. 
Tirik 
organizmlar 
hujayrasining 
asosiy 
komponenti 
suvli 
eritmalar 
bo‘lib, ular tiriklikni ta’minlovchi hayotiy jarayonlar borishi uchun muhit 
yoki bevosita ishtirokchi sifatida ahamiyatga ega. 
3. Eritmaning tarkibiy qismlari deganda aralashtirilishidan eritma hosil 
bo‘ladigan toza moddalar tushuniladi. Bunda ko‘proq miqdordagisi erigan modda, ozroq 
miqdordagisi erituvchi deb qabul qilinadi. 
4. Suv barcha tirik mavjudot uchun eng muhim moddadir. Masalan, eritma tarkibida 
suv erituvchi sifatida ishtirk etadi. Lekin biz suvni universal erituvchi deb qabul 
qilganmiz, shunday emasmi. Suvdan tashqari benzin, turli spirtlar va organik kislotalar 
eritmalari ham erituvchi bo’la oladimi? 
5. Suvsiz terini oshlash va qayta ishlash, gazlamalarni ohorlash va 
bo‘yash, sovun va boshqalarni ishlab chiqarish mumkin bo‘lmay qolar edi. 
6. Umuman olganda, inson hayoti eritmalar bilan bog‘liqmi? 

---