Наманган давлат университети табиий фанлар факультети

Mavzu: Biologiya o’qitish metodikasining rivojlanish tarixi. 
Reja: 
1.Tabiiyotshunoslik o’qitish metodikasining dastlabki davri. 
2.Tabiiyotshunoslikning maktablarda o’qitish va uning metodikasi. 
3.XX asrda biologiya o’qitish metodikasining ҳolati. 
4.O’zbekistonda biologiya o’qitish metodikasi.
Asosiy tushunchalar va tayanch bilimlar. 
Tabiiyotshunoslik va biologiya o’qitish metodikasi. 
Maktablardagi tabiiyot o’quv fanlari. 
Maktablardagi biologiya o’quv fanlari. 
Biologiya o’qitish metodikasiga oid darsliklar. 
Jiҳozlar. 
 
1.Tabiiyotshunoslik o’qitish metodikasining dastlabki davri. 
Tabiiyotshunoslik maktablarga o’quv fani sifatida XVIII asr oxirida kiritilgan. Bu 
soxada dastlabki darslikni V.F.Zuev yozgan. Uning darsligi “Anorganik tabiiyot”, 
“O’simliklar dunyosi”, «Xayvonlar dunyosi» kabi bo’limlardan tashkil topgan. Birinchi 
bo’lim tuproq, toshlar, tuzlar, yonilg’i moddalar, toshga aylangan organizmlar 
ҳaqidadir. O’simliklar dunyosi bo’limida esa o’simliklarning ҳujayraviy tuzilishi, ҳar 
xil o’simliklarning tasnifiga oid bilimlar berilgan. Zoologiya bo’limida ayrim 
xayvonlarning tashqi qiyofasi, ҳayot kechirishi ҳikoya qilinadi.
V.F.Zuev darsligida o’simliklar, xayvonlar morfologiyasi, sistemasidan tashqari 
ekologiyaga oid mahlumotlar bor. Darslikda tabiiy, tasviriy ko’rgazmali qurollardan 
foydalanish ҳaqida ҳam fikr bildirilgan.
XIX asrda nashr qilingan A.SH.Teryaev botanika darsligi sistematika fanining 
asoschisi Karl Linneyning “Botanika falsafasi” asaridan to’liq ko’chirilganligi sababli 
o’quvchilar uchun tushunarli bo’lmadi. 
Rossiyada 1828-1852 yillar mobaynida ҳalq tahlimi soҳasida isloҳ o’tkazilib 
tabiiyotshunoslik o’quv fani maktab rejasidan olib tashlandi. 
Lekin keyinchalik 1853 yildan boshlab maktablarda qayta «tabiat ҳaqida umumiy 
tushuncha», «zoologiya», «botanika», «mineralogiya», «odam anatomiyasi va 
fiziologiyasi» kabi fanlar o’qitila boshlandi. Mazkur o’quv fanlar bo’yicha yozilgan 
darsliklar xajmi niҳoyatda katta bo’lib, undagi o’quv materiallar juda murakkab 
bo’lgani sababli o’quvchilarda ҳech qanday qiziqish uyg’otmadi. Faqat V.I.Dalg’ 
tomonidan yozilgan botanika darsligi ekologiya va tabiatni muҳofaza qilish bo’yicha 
boy mahlumotga ega bo’lgani uchun u tushunarli bo’lib o’quvchilarda shu fanga 
nisbatan qiziqish uyg’ota oldi.