Namangan davlat universiteti pedagogika-psixologiya fakulteti psixologiya kafedrasi

MAVZU BO‘YICHA GLOSSARIY: 
 

Shaxs -
ijtimoiy munosabatlarning sub`yekti va ob`yekti, ongli, kishilik 
jamiyatining a`zosi, muayyan bir faoliyat turi bilan shug‘ullanadigan, nutq 
faoliyati orqali muomala layoqatiga ega bo‘lgan, o‘zining ijtimoiy o‘rniga 
ega bo‘lgan, o‘zining hatti-harakatlariga javob beradigan individ.

Jamiyat
– kishilarning birgalikda yashash, faoliyat yuritish maskani, 
ijtimoiy tartib, ma`naviyat-ma`rifat va madaniyatning mufassal ko‘rinishi.

Psixologiya 
– 
odam va xayvon psixikasini tadqiq etadigan, psixik jarayonlar, 
psixik xolatlar, alohida psixologik xussusiyatlar, psixik qonuniyatlar va 
psixikani harakatga keltiruvchi kuchlarni organuvchi fan.

Sotsiologiya
- jamiyat to‘g‘risida, ijtimoiy munosabatlar, jamoat 
uyushmalarining rivojlanish va amal qilish qonunlari to‘g‘risidagi fan. 
Sotsiologiya. atamasi birinchi marta shu fanga asos solgan fransuz 
mutafakkiri Ogyust Kont (1798—1856) tomonidan muomalaga kiritilgan. 
O.Kont jamiyat to‘g‘risidagi yangi fanni yaratish uchun, o‘z davridagi fanlar 
erushgan barcha yutuqlarini umumlashtiradi.

Ijtimoiy psixologiya
- odamlarning jamiyatda hamkorlikda tashkil 
etiladigan ish faoliyati jarayonida hosil bo‘ladigan tasavvurlar, fikrlar, 
e‘tiqodlar, g‘oyalar, xis-tuyg‘ular, kechinmalar, turli xulq-atvor shakllarini 
tushuntirib beruvchi fandir. 

Ijtimoiy-psixologik xodisalar
- shunday xodisalarki, ular individlar hamda 
jamoalar tarzidagi sub`yektlarning o‘zaro hamkorligi tufayli paydo 
bo‘ladigan turli-tuman o‘zaro munosabatlar, hamkorlik ta‘sirida boshdan 
kechiriladagan hissiy kechinmalar, o‘zaro muloqot hamda odamlarning 
guruh bo‘lib to‘planishi oqibatida ro‘y beradigan xolatni aks ettiradi.

Ijtimoiylashuv 
– ushbu tushuncha ijtimoiy-psixologik kategoriya bo‘lib, bu 
shaxsning uni o‘rab turgan tashqi ijtimoiy muhit ta‘sirlariga berilishi, uning 
norma va qoidalarini o‘zlashtirishga moyilligi, o‘zlashtirganlik darajasini 

---

17 
ifodalovchi jarayondir. Insonning tug‘ilib, o‘zini bevosita o‘rab turgan tashqi 
muhit ta‘sirida ulg‘ayishi, jamiyat qurshovida tarbiyalanishi yotadi.

Muloqot - 
odamlarning birgalikdagi faoliyat ehtiyojlaridan kelib chiqadigan 
turli faolliklari mobaynida bir-birlari bilan o‘zaro munosabatlarga kirishish 
jarayonidir. Muloqot shaxslararo munosabatlarning shunday ko`rinishidirki, 
uning yordamida odamlar bir - birlari bilan o`zaro ruhiy jihatdan aloqaga 
kirishadilar, o`zaro axborot almashadilar, bir - birlariga ta`sir o`tkazadilar, 
bir - birlarini his qiladilar, bir - birlarini tushunadilar.