Наманган давлат университети педагогика факультети


Генларнинг ўзаро таъсири. комплементария, эпистаз



Download 0,84 Mb.
bet94/142
Sana03.12.2022
Hajmi0,84 Mb.
#878473
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   142
Bog'liq
Деф клиника(лого)

Генларнинг ўзаро таъсири. комплементария, эпистаз
Белгиларнинг бир неча жуфт аллел бўлмаган генларнинг ўзаро таъсир этиб ирсийланиши қуйидаги хилларда бўлиши мумкин:
1. Генларнинг комплементар таъсири (комплементария);
2. Генларнинг эпистатик таъсири (епистаз);
3. Генларнинг полимер таъсири (полимерия);
Генларнинг комплементар таъсирида белгиларнинг ирсийланиши

  • Икки ва ундан ортиқ аллел бўлмаган генларнинг ўзаро таъсири натижасида организмда янги, ота-онада ё'қ белгилар ривожланишининг таъмин этилиши генларнинг комплементар таъсири деб аталади.

  • Ошқовоқ ўсимликларининг ҳар хил шаклдаги мева берувчи навлари бор.
    Улар орасида юмалоқ, гардишсимон, узунчоқ шаклли мевага эга бўлганлари мавжуд. Амалга оширилган махсус генетик тадқиқотлар натижасида юмалоқ шаклга эга бўлган навлар ўзаро, шу белги генотипи бўйича фарқ қилиши аниқланди. Уларнинг генотиплари ААбб ва ааББ ҳолатида эканлиги ма'лум бўлди. Бу генлар комплементар таъсир этиб, ҳар хил мева шаклларининг ривожланишини та'мин этишлари мумкин эканлиги исботланди. Бунинг учун юқорида баён этилган мева шакли бир хил - юмалоқ, лекин генотиплари ҳар хил бўлган ошқовоқ навлари чатиштирилиб АаБб генотипига эга бўИган Ф1, дурагайлари олинди. Уларда ота-она ўсимликларидан бутунлай фарқ қилувчи, янги – гардишсимон шаклли мева ривожланади. Ф1, ўсимликлари ўз-ўзига чатиштирилганда 4 хил - АБ, Аб, аБ аб генотипига эга бўлган ота ва оналик гаметалари ҳосил бўлиб, уларнинг қўшилиб, уруг'ламши натижасида ҳосил бўладиган Ф2 организмларида мева шаклинмг ирсийланишим қуйидагича ифодалаш мумкин.

Генларнинг ўзаро эпистаз таъсирида белгиларнинг ирсийланиши
Генетик таҳлил соҳасидаги тадқиқотларнинг Менделдан кейинги давридаги ривожи туфайли, аллел бўлмаган генларнинг ўзаро муносабатида ҳам доминантлик - ретсессивлик ҳолатлари намоён бўлиши мумкинлиги исботланди. Бир аллел ген (А-а) нинг иккинчи ноаллел ген (Б-б) га нисбатан доминантлик қилиш ҳодисаси эпистаз деб аталади. Энди бу қонуниятнинг моҳиятини товуқ зотларида пат рангининг ирсийланиши мисолида кўриб чиқайлик.

  • Товуқ зотла­рида пат рангининг оқ-қора бўлиши икки жуфт ноаллел генларга боғлиқ. Уларнинг биринчи жуфти C-c генидир. Бу генинг доминант аллели ҳам гомозиготали (CC), ҳам гетерозиготали Cc) ҳолатда пат рангининг қора бўлишини ташкил этади. Бу геннинг ретсессив гомозигота (cc) ҳолати эса патнинг оқ рангда бўлишини таъминлайди. Унга аллел бўлмаган иккинчи жуфт ген И-и эса, c-c генининг фаолиятини бошқариш вазифасини бажаради. Бу ген ингибитор гени деб юритилади ва доминант гомозиготалл (ИИ) ва гетерозиготали (ли) ҳолатларида, патга ранг берувчи C геннинг фаолиятини тўхтатади.

  • Натижада C гени генотипда мавжуд бўлса ҳам, патнинг қора бўлиш белгиси фенотипик ривожланмайди.


Download 0,84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   142




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish