Namangan davlat universiteti kimyo kafedrasi organik birikmalarning tuzilish nazariyasi



Download 5,96 Mb.
bet43/216
Sana31.12.2021
Hajmi5,96 Mb.
#233202
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   216
Bog'liq
2 5231100923341704252

SN1 – reaktsiyalari

Monomolekulyar nukleofil almashinish reaktsiyalari, belgisi SN1.

SN1 reaktsiya ikki bosqichda, ya`ni asinxron tarzda ketadi. Reaktsiyaning birinchi bosqichda karbonation xosil bo`ladi, ikkinchi bosqichda esa karbonation nukleofil reagent bilan reaktsiyaga kirishadi. SN1 reaktsiyasining sxemasini quyidagicha ko`rsatish mumkin.




Maxsulotni belgilovchi bosqich.

Sekinlik bilan dissotsialanadi va shu bosqich reaktsiyaning umumiy tezligini belgilaydi. SHuning uchun reaktsiya monomolekulyar.



SN1-reaktsiyasi quyidagi o`ziga xos xususiyatlarga ega:

1) Reaktsiya tezligini belgilovchi oraliq xolatda faqat bitta modda R-X ishtirok etadi va uning xosil bo`lishida Nu-ning ishtiroki bo`lmaydi.

2) Karbokationni reaktsiyaga kirishuvchan, faolligi yuqori bo`lgan nukleofillar, masalan, va boshqalarni qo`shish bilan aniqlash mumkin, chunki karbokation mana shu nukleofillar bilan reaktsiyaga kirishib, tegishli maxsulotlar xosil qiladi.

3) Reaktsion markazdagi uglerod atomi optik faollikka ega bo`lgan birikmalar ratsematlanishga uchraydi, ya`ni optik faolligini yo`qotadi.

4) SN1 reaktsiyasining tezligi karbokationning qarorliligi ortishi bilan ortadi. Karbokationning qarorliligi ichki (o`rinbosarlarning qutblantiruvchi ta`siri) yoki tashqi (erituvchining ta`siri) ta`sir tufayli ortishi mumkin.

SN1 reaktsiyani tezligi quyidagi qatorda ortib boradi.

SN2 reaktsiyalar

SN2 nukleofil almashinish reaktsiyasi bir bosqichda sinxron tarzda sodir bo`ladi va substrat xam, reagent xam tezlikni belgilovchi bosqichda ishtirok etadi. Shu bosqisda oraliq (o`tish) xolati vujudga keladi.



Birlamchi galogen alkanlarning nukleofil almashinish reaktsiyasi SN2 mexanizmda boradi. Bunga metilbromidni ishqorning suvli eritmasi bilan reaktsiyasi tipik misol bo`ladi.


reaktsiya maxsuloti reaktsiyaning umumiy tezligi metlbromid va ishqorning kontsentratsiyasiga to`g’ri proportsional



Reaktsiya ikki xil zarrachalarning o`zaro to`qnashuvi natijasida boradi. Nukleofil’ reagent – gidroksil anion substrat metilbromid molekulasining musbat zaryadlangan markaziga elektrostatik jixatdan juda qulay bo`lgan va chiqib ketadigan brom anioniga qarshi tomondan xujum qiladi. Gidroksil anion ma`lum bir masofadan boshlab, substrat molekulasining musbat zaryadlangan markaziga elektrostatik jixatdan juda qulay bo`lgan va chiqib ketadigan brom anioniga qarshi tomondan xujum qiladi. Gidroksil anion ma`lum bir masofadan boshlab, substrat molekulasining musbat zaryadlangan markazi bilan ta`sirlasha boshlaydi. Bir vaqtning o`zida uglerod va brom atomlari orasidagi masofa uzaya boradi. eski bog’ butunlay uzilmasdan yangisi to`liq xisob bo`lmasdan vujudga kelgan xolatga «o`tish» xolati deyiladi. O`tish xolatiga reaktsiyaga kirishayotgan sistemaning maksimal energiyasi to`g’ri keladi (faollashtirish energiyasi). YAngi modda – CH3ON xosil bo`lish jarayonidagi sistemaning energiyasi, reagent-gidroksil anion va substrat CH3Vr bir-biridan yiroqda bo`lgandagi dastlabki energiya qiymatidan kichik bo`ladi.


Download 5,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   216




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish