Namangan davlat universiteti "iqtisodiyot" kafedrasi

4-mavzu. Investitsiya loyihalarini moliyaviy-iqtisodiy baholaShning uslubiy 
asoslari 
 
1. Investitsiya loyihalarini tanlaShda moliyaviy-iqtisodiy baholaShning roli 
Har qanday turkumdagi loyihalarni baholaShda lohixadan olinadan naf aniqlanadi. 
Ular pul va pul bulmagan manfatdorlik bo‘liShi mumkin. Avvalo pul ko‘riniShidagi 
manfatlarni hisoblaSh uslublarini ko‘rib o‘taylik. Buning uchun investitsiya loyihalariga 
murojat etamiz. 
Real aktivlarga mablag‘ sarf qiliShning maqbul variantlarini tanlaSh va asoslab 
beriSh jarayonida investitsiya loyihalarini iqtisodiy - moliyaviy baholaShning ahamiyati 
juda katta. BoShqa barcha jihatlari ijobiy bo‘lgani holda ham quyidagi Shartlarni 
ta’minlamagan loyiha amalga oShiriSh uchun qabul qilinmaydi: 
1.
tovarlarning realizatsiya qiliniShidan kelgan daromadlar sarf etilgan 
xarajatlarni qoplamasa; 
2.
loyihani mablag‘ bilan ta’minlaydigan investor o‘rtacha foyda me’yoridan 
kam bo‘lmagan rentabelikka eriShmasa; 
3.
investor uchun ma’qul keladigan davr ichida xarajatlar qoplanmasa. 
 
2. DiskontlaSh haqida tuShuncha 

---

45 
DiskontlaSh – bu iqtisodiyotda XX asrning ikkinchi yarmidan jahon moliyaviy 
iqtisodiyotiga keng ko‘lamda kirib kelgan yangi nazariya va uslubdir. 
Investitsiya loyihalarini baholaShning maxsus uslublari vujudga keliShiga sabab, 
pul mablag‘lari qiymatining vaqt davomida o‘zgarib turiShidir. YA’ni bugungi bir so‘m 
qiymati bir yil keyin olinadigan bir so‘m qiymati bilan bir xil emas.
Bugungi olingan bir so‘m, kelgusida olinadigan bir so‘mdan qiymat jihatidan 
kattadir. 
Jamg‘armalar ko‘payiShining bu modeli murakkab foizlar modeli deyiladi va 
quyidagicha yoziliShi mumkin (1-formula): 
FV
n