Namangan davlat universiteti filologiya fakulteti

S. Ahmedov. 
Muqimiy.Kitob nomi: Milliy uyg’onish davri adabiyoti. Darslik, T.: 2004, 93-bet 

---

13 
Kettilar hasrat bilan mardum yig’ib dunyo, darig’, 
 
 
Hirsu g’aflat pardasi bosib, bo’lib a’mo, darig’, 
 
 
Dahrdin bir olihimmat bo’lmadi paydo, darig’, 
 
 
Johu qudrat birla xok o’ldi g’aniylar, vo darig’, 
 
 
Xayru ehsonin ko’rolmay benavolardin biri
17
. 
Muqimiyning hayoti doimo muhtojlikda o’tdi. U 1890-yilda o’z hovlisini 
sotib, pulini o’gay onasi va singillariga bo’lib bergach, mahallasidagi Sohibzoda 
Hazrat madrasasining bir hujrasiga ko’chib o’tib, o’sha yerda umrbod yashab o’tdi. 
Muqimiy o’z davrining mashhur shoirlari Muhyi, Nisbatiy, Furqat, Muhayyir, 
Zavqiylar bilan shu yerda uchrashib, do’stlashdi, ular bilan adabiy majlislar, 
mushoiralar o’tkazdi. Bu adabiy hamkorlik samaralarini biz mazkur shoirlarning 
ijodiy merosidagi bir xil mavzu, bir xil radif va qofiyadagi ko’plab she’rlarda 
yaqqol ko’ramiz. Jumladan, Muqimiy, Muhyi, Furqat, Zavqiy, Nusrat, Nisbatiylar 
birgalikda G’oziy g’azliga bog’lagan qator muxammaslari, “Gul”, “Sandali” radifli 
g’azallar,“Viktor” siklidagi satiralar,“Fonus”, “Ko’samen” kabi yumoristik she’rlar 
fikrimizga dalil bo’la oladi. 
Muqimiy madrasada turgani uchun ilm ahli sifatida unga ham vaqf daromadi 
hisobidan bir ulush berib turilardi, madrasa vaqflarini podsholik olib qo’yganligi 
uchun undan ham mahrum bo’lgan. Bu haqda Muqimiy jiyani Ro’zimuhammadga 
yozgan xatida shunday deydi: “
Har daf’a xat beramiz – savg’osiz, sizga munosib 
yuborg’udek bir nimarsa yuborolmay xatlarimiz quruq borib, nihoyatda yozgan 
xatlarimizdin xijolat va sharmanda bo’lamiz. Bechoralik, podsholik madrasalarni 
vaqfini olib qo’ygan, hech bir tarafdin daromad yo’q…
”
18
. lekin xalq o’z shoirini 
doimo qo’llab turgan. Muqimiyni shaxsan tanib turganlardan ko’pchiligi u haqda 
yaxshi fikrlar bildirgan. Dehqonlar shoirni o’z qishloqlariga chorlab ham turganlar.
Muqimiy she’riyati xalqqa juda yaqinligi bilan alohida ajralib turadi. XIX 
asrda ijodi xalq o’rtasida bunchalar mashhur bo’lgan o’zbek shoirlari barmoq bilan 
sanarli. Shuning uchun uning yuzlab she’rlari xalq qo’shiqlariga aylanib ketgan. 
17