Namangan davlat universiteti filologiya fakulteti lingvistika

Senga rahmat bo`lur, bizga daryoyu savob.

33

Gapir, tilga kir! (19-bet)

Asarda nasroniylar payg`ambari ham tilga olinadi. Jumladan, asarning dastlabki sahnasida posbonlar Bernardo, Martsell va Horatsiolarning arvohni ko`rganlarida Martsell shunday deydI:
Marsell:
Xo`roz qichqirig`i bilan so`nib bordi u,
Deydilarki, har yil xuddi qish pallasida,
Payg`ambarning tavalludi arafasida
Tinim bilmay qichqirarmish tun bo`yi xo`roz (20-bet)
Asliyatdagi inglizcha saviour so`zining lug`aviy ma`nosi rus tilida "spasitel", o`zbekchada "qutqaruvchi" dir. Marsell bizning qutqaruvchi deganga aynan Iso payg`ambarni nazarda tutgan. Chunki qutqaruvchilik Isoning eng muhim mo`jizaviy xislati hisoblanadi. Jamol Kamol bu o`rinda faqatgina payg`ambar so`zi bilan kifoyalanishi bir qadar umimiylikkka olib kelganday ko`rinadi. Bu jihatdan o`zbek tamoshabini uchun ham, kitobxoniga ham Shayxzoda tarjimasi aniqroqligi bilan ajralib turadi. "Hazrati Iso" degan kalimaning o`ziyoq asardagi diniy koloritni aniq ifodalashga xizmat qiladi. Tarjimadagi aniqlik va erkinlik tushunchasi va ular o`rtasidagi baxs-munozara haqiga gapiriladigan bo`lsa, bu o`rinda tushunarli aniqlik ustun kelganligini ta`kidlash lozim.
Jamol Kamol tarjimasi mustaqillik yillari samarasi o`laroq yaratildi, o`zbek kitobxonlariga taqdim qilindi. Shu bois unda mustabid tuzum davridagi kabi cheklovlarga yo`l qo`yilmadi. Ayni paytda tarjimon o`zi yaratgan o`zbekcha tarjimani inglizcha asliyat bilan satrma-satr solishtirib chiqdi. U asosiy mo`ljalni so`zning suvratiga emas, balki siyratiga, ruhiga qaratdi. U Hamletning chinakam tug`yonini his etgan holda, uning Yararganga qilgan munojotini, faryodini o`zbek o`quvchisiga butun jarangosi bilan etkazib berishga harakat qildi. U agar Shekspir
34

o`zbek bo`lganida qanday yozgan bo`lardi? degan savolni doimo qiqqat markazda tutishga harakar qildi. Inglizcha asliyatda "O, God! God!" (Ey Xudo!, Xudo) munojatlariga o`rni bilan o`zbek tili adabiy qoidalaridan chiqmagan holda "Yo, xudoyim!Yo rabbim! Yo pavardigor!" tarzida `sirchan ohang yarata oldi.

Hamlet:
O, koshkiydi shu zil gavda, shu bir xalta go`sht,
Irib-chirib ketsa, shabnam bo`lib taralsa.
O, koshkiydi, o`z jonigga o`zing qasd qilib,
Xalos bo`lsang, gunoh emas, savob sanalsa.