Namangan davlat universiteti Biotexnalogiya fakulteti biologiya yo’nalishi birinchi bosqich Bio cu 21 guruh talabasi Mamajonova Orzugulning Botanika fanidan kurs ishi uchun tayyorlagan prizintatsiyasi

Cupresaceae oila vakillarining ahamiyati katta.Ularning yog’ochi me’morchilikda, o’ymakorchilikda, qog’oz massasi tayyorlash , pista –ko’mit olishda, o’tin sifatida ishlatiladi. Qubbalaridan turli madda ( efer moyi, qatron, qand, mum va organic kislotalar) olinadi. Ular o’zidan fitonsid ajratishi bilan havoni mikroblardan tozalaydi. Bu oilaning ko’p vakillari manzarali o’simlik sifatida ekiladi .

Sutlamanamolar- Euphorbiales

• SUTLAMADOSHLAR (Euphorbiaceae) ikki urugʻpallalilarga mansub sut shirali oʻsimliklar oilasi. Oʻt, buta, daraxt va lianalardan iborat. Barglari navbatlashib yoki qaramaqarshi joylashgan, yonbargchali. Guli bir jinsli, bir yoki ikki uyli. Changchilari gulning oʻrtasida. Tugunchasi 3 chanokli va 3 ustunchali. Mevasi, odatda, koʻsakcha, baʼzan, danaksimon yoki kamdankam rezavor. Yer sharining barcha qitʼalarida, koʻproq tropik va subtropik hududlarida tarqalgan. 7000 ga yaqin turi bor. Oʻzbekistonda 8 turkumi, 150 turi usadi. Sutlamadoshlarning sutsimon shirasi tarkibida zaharli moddalar, kauchuk va b. dorivor moddalar bor. Baʼzi turlari (mas, kanakunjut, lepadena va b.) manzarali va dorivor oʻsimlik sifatida oʻstiriladi. Ayrim turlarining mevasi yeyiladi.

Euphorbia hyberna
Alchetron
Braziyiya heveyasi- Hevea brasiliensis yavvoyi tabiatda, balandligi 43m gacha o’sadigan baland bargli daraxt. Po’stlog’I shikastlanganda lateks oqadi .
Euphorbia paralies- Dengiz shoxchasi gulli o’simlik turi bo’lib, vatani Yevropa. 70 sm gacha o’sadigan, tik, ko’p yillik, poyasi 3-5 ta shoxlarga bo’linadi.
Euphorbia serrata- tishli shoxchalardan iborat. Vatani Yevropa, lekin boshqa joylarda begona o’tlar bilan o’sadi.Uning balandligi 20 sm dan 0,5 m gacha boradi. Ko’p yillik bo’lib ,shoxchalari uchida mayda gullardan iborat to’pgullar joylashgan.Mevasining kattaligi 0,5sm gacha bo’lgan sharsimon, mayda kulrang urug’lardan iborat.
Euphorbia myrsniites-doimiy yashil ko’p yillik o’simlik.Uzunligi 20-40 sm gacha o’sadi. Barglari spiral shaklida joylashgan, etli,, ko’k yashil, uzunligi 1-2 sm .
Aleurites fordii
Kanakunjut- Ricinus commuinis
E’tiboringiz ucun raxmat.
Tayyorladi: Mamajonova Orzugul.