N xojiyeva, B. Sharipov, sh. Muxsinov

Programmalıq támiynattı tarmaqta qorǵaw

Programmalıq támiynattıń qorǵalıwın jergilikli tarmaqta sho'lkemlestiriw tarmaqtı skanerlew bir jergilikli tarmaq ishindegi eki kompyuterde bir dizimge alıw gilti menen eki programmanı bir waqtıniń ózinde jumısqa túsiriwdi esaptan tısqarı etedi. Bunıń kemshiligi sanda, qawipsizlik diywali qorǵawlanǵan programmaǵa tiyisli paketlerdiń o'tiwine jol qoymaytuǵın etip sazlanıwı múmkin. Tuwrı, qawipsizlik diywalinı ornatıw paydalanıwshınan birpara ko'nlikpelerdi talap etedi. Bunnan tısqarı, qosımshalar tarmaq arqalı óz-ara tásir etiwi múmkin (mısalı, tarmaq oyının sho'lkemlestiriwde). Bunday halda, qawipsizlik diywali bunday trafikka ruxsat beriwi kerek.

Global tarmaq qorǵawı

Eger programma qandayda bir oraylastırılǵan server menen islese hám usiz paydasız bolsa (mısalı, onlayn oyın serverleri, antivirustı jańalaw serverleri), al ozıniń ceriya nomerin serverge uzatıwı múmkin; eger nomer nadurıs bolsa, server xızmetti biykarlaw etedi. Kemshilik sanda, bul tekseriwdi o'tkermeytuǵın serverdi jaratıw múmkin. Mısalı, Battle. net (Blizzard Entertainment-den) funksionallıǵı boyınsha uqsas bolǵan battle. de atlı server bar edi, lekin paydalanıwshılarǵa oyınlardıń ruxsatsız nusqaların aynaw imkaniyatın berdi. Endi bul server yopildi, lekin dizimge alıw nomerlerin teksermeytuǵın bir neshe PvPGN serverleri bar.

CD menen qorǵaw

Programma original CDni talap etiwi múmkin. Atap aytqanda, bul usıl oyınlarda qollanıladı. Bunday qorǵaw qurallarınıń shıdamlılıǵı to'men, sebebi kompakt disklardı suwretke alıw ushın ásbaplar keń tarqalǵan. Qaǵıyda jol menende, bul qorǵaw usılı bir waqtıniń ózinde gilt bolǵan birdey kompakt diskta jazılǵan programmalardı qorǵaw ushın isletiledi. Nusqa ko'shiriwden qorǵaw ushın to'mendegilerden paydalanıw múmkin:

- foydalanilmayotgan tarmaqlarda maǵlıwmatlardı atap ko'rsetiw;
- " jaman" sektorlardıń jaylasıwı hám mazmunın tekseriw;
- alohida sektorlardı oqıw tezligin tekseriw.
Dáslepki eki usıl, tiyisli ámeliy programma járdeminde disktan tolıq suwretti alıp taslaw múmkinshiligi sebepli ámelde paydasız bolıp tabıladı. Úshinshi usıl jáne de isenimli dep esaplanadı (atap aytqanda, StarForce qorǵawında qollanıladı ). Biraq maǵlıwmatlar jaylasıwınıń geometriyasini esapqa alǵan halda disklardı boyawlıqlew etetuǵın hám usınıń menen bul qorǵawdı chetlab o'tetuǵın programmalar bar. StarForce-de, basqa tekserisler Katarında, al kiritilgen diskka jazıw qábiletin de tekseredi. Eger ılajı bolsa, disk litsenziyalanbaǵan dep esaplanadı. Biraq, eger suwret CD-R diskına jazılǵan bolsa, al jaǵdayda ko'rsetilgen tekseriw o'tedi. CD-R yamasa CD-RW ápiwayı CD-ROM retinde ko'rinisi ushın disk túrin jasırıw múmkin. Biraq, emulyatsiya bar ekenligin tekseriw qorǵaw drayveriga ornatılıwı múmkin.
Házirde dúnyadaǵı eń ataqlı sistemalar nusqa ko'shiriwden qorǵaw sistemaları SecuROM, StarForce, SafeDisc, CD-RX hám Tages. Ko'plegen programmalar ushın ko'rsetilgen qorǵaw usılı jetilisken tarqatıw usılı sebepli joq (mısalı, Shareware programmaları ).