N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdiraz а kov, M. X. Ashurov

 
VIII.5. Shakarbuloq konida
 
neft tayyorlash qurilmasining tahlili 
Shakarbuloq  neftgazkondensat  koni  1991  yilda  ochilgan 
bo‘lib
,  katta 
chuqurlikdagi  konlar  turkumiga  kiradi.  Kon  01.01.2007  yilda 
“Gissarneftgaz” 
qo‘shma
  korxonasi  tasarrufiga 
o‘tgan
.  Konning  neft,  gaz,  kondensat  zahiralari 
salmoqli  hajmda 
bo‘lishiga
  qaramasdan  1991-2007  yillarda  undan  mahsulot  qazib 
chiqarish past 
sur’atlarda
 olib borilgan. 
Shakarbuloq  konida  neft  qazib  chiqarishni 
ko‘paytrish
  uchun  gaz 
do‘ppisi
 
gazidan  foydalanila  boshlandi.  Shuningdek 
qo‘shimcha
  qazib  olinayotgan 
qimmatbaho  gazni  neftni  tayyorlash  qurilmalarida  yoqib  yuborishga  qisqa  muddat 
bo‘lsa
 ham 
to‘g‘ri
 keladi. 
O‘z
-
o‘zida
n 
ma’lumki
  yangi  quduqlarni  ishga  q
o’
shish  bilan  neft  qazib  olish 
uchun 
qo‘shimcha
 gaz sarfi ham oshib boradi. 
Shakarbuloq  konida  separatorlar  blokini 
o‘rnatishdan
  maqsad  yuqori  bosimli 
quduqlar  mahsuloti, 
ya’ni
  neft  va  gaz  aralashmasi  neft  tayyorlash  qurilmasiga 
kirishdan avval separatorlar blokidan 
o‘tkaziladi
. 
Separatorlar bloki ikkita: biri gorizontal va vertikal qurilmalardan iborat 
bo‘lib
, 
suyuqlik  va  gazni  ajratishga 
mo‘ljallangan
  qurilma.  Uning  sutkalik  quvvati  3,0  mln 
m
3
  gazni  ajraishga 
mo‘ljallang
an.  Gazni  ajratish  jarayoni  ikki  bosqichdan  iborat 
bo‘lib
,  birinchi  bosqich  gorizontal  separatorda  amalga  oshirildai  va  suyuqlikning 
asosiy qismi shu yerda ajratiladi. 
Ma’lumki
  quduqdan  keladigan  mahsulot  quvurda  gazsuyuqlik  aralashmasi  va 
shuningdek  gaz  alohida  tiqin  holatida  separatorga  kirib  keladi.  Bu  esa  separator 
ichida bir turdagi muvozanat holatini yuzaga kelishiga 
to‘sqinlik
 qiladi. 
Birinchi  bosqich  ajratishdagi  bu  nomuvozanatlik  separatodan  chiqayotgan 
gazni  ajralgan  suyuqlikning  bir  qismini  olib  ketilishini 
ta’minlaydi
  va  ajratish 
jarayoni qisman 
bo‘lsada
 yakunlanmaydi (yoki sifatli 
bo‘lmaydi
). 

---

113 
 
Mana  shu  salbiy  holat  yuzaga  kelmasligi  uchun  separatorlar  blokida  vertikal 
separator joylashtirilgan. 
Demak,  qurilmadagi  ikkinchi  bosqichda, 
ya’ni
  vertikal  separatorda  gorizontal 
separatorda ajralmagan suyuqlik tomchilari ushlab qolinadi. 
Separatorlar blokiga aralashma 96 atm bosim bilan kiradi va gaz 94 atm bosim 
bilan  chiqadi.  Neftsuyuqlik  aralashmasi  shtutser  orqali  4  atm  bosimga  tushirilib 
chiqariladi.  Chiqayotgan  gaz 
“FLOWBOSS”
gaz 
o‘lchash
  qurilmasidan 
o‘tkazilgach
 
“SHo‘rtan” 
bosh inshootiga qayta ishlash uchun 
jo‘natiladi
. 
Ajralgan neft esa tovar holatiga keltirilishi uchun neftni tayyorlash qurilmasiga 
kirgiziladi.