N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdiraz а kov, M. X. Ashurov

Deemulgatorlarning tasnifi va ulargako‘rsatiladigan talablar.
 
Emulsiyalarni  parchalash  uchun  ishlatiladigan  deemulgatorlar  ikki  guruhga 
bo‘linadi:
 
- ionogen (suv eritmalarida ion hosil qiluvchi); 
- noionogen (suv eritmalarida ion hosil qilmaydigan). 
Birinchi  guruhga  kam  samarador  deemulgatorlar  kiradi.  Bular  neytrallangan 
qora kontakt (NKK) va neytrallangan nordon gudron (NNG). 
Ikkinchi  guruhga  diproksamin 
–
  157,  proksamin 
–
  385;  dissolvan 
–
  4411, 
siparol, poliakrilamid kiradi. 
Noionogen 
deemulgatorlar  ionogen 
deemulgatorlarga 
nisbatan 
qator 
afzalliklarga ega. Bular quyidagilar: 
1) solishtirma og‘irligi kichik ( diproksamin –
 157 va dissolvan - 4411 60 
–
 70 
0
C  haroratdagi  emulsiyaning  bir  tonnasiga 
–
  20 
–
  30g  ketadi,  bunda  neftning 
suvlanganligi 1 % bo‘ladi).
 
2)  suvda  yaxshi  eriydi,  qatlam  suvi  va  neftdagi  tuz  va  kislotalar  bilan 
ta’sirlashmaydi, quvur va apparatlarda cho‘kindi hosil qilmaydi.
 
3) NKK dan 4 
–
 6 marta qimmat, lekin sarfi NKK ga nisbatan yuz marta kam. 
Deemulgatorlar quyidagi talablarga javob berishi lozim: 

 
Emulsiya fazalaridan (neft yoki suv) birida yaxshi erishi lozim; 

 
«neft 
- 
suv» tutash yuzasidagi tabiiy emulgatorlarni siqib chiqarish uchun
 
yetarlicha sirt faollikka ega bo‘lishi lozim;
 

 
«neft 
- 
suv» chegarasida eng kam reagent sarfi bilan fazalararo taranglikni 
kamaytirish; 

 
qatlam suvida koagulyatsiya qilmasligi; 

 
metallarga nisbatan inert (muqarrar) bo‘lishi (zanglamasligi).
 
Shu bilan birga deemulgator
lar arzon, transport qilinishi oson bo‘lishi, harorat 
o‘zgarishi  bilan  o‘z  xususiyatlarini  o‘zgartirmasligi,  ishlov  berilgandan  so‘ng 
neftning  sifati  yomonlashmasligi  va  turli  neft 
–
  suv  emulsiyalarini  parchalash 
qobiliyatiga ega bo‘lmogi lozim.
 

---

112 
 
Noionogen  deemulgator
lar o‘zlarining kimyoviy xususiyatlari bilan mana shu 
talablarga javob beradi.