N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdiraz а kov, M. X. Ashurov

I-bob. Neft konlarini ishlashni kompleks loyihalashtirishning asosiy talablari 
I.1. Kon jixozlarini ishlatish loyihasini tuzish haqida
 
qisqacha ma’lumotlar
 
Yaqin kunlargacha har bir oсhilgan yangi kon uchun ikkita loyiha tuzilar edi:
 
1) ishlash loyihasi; 2) jixozlash loyihasi. 
Hozirga kelib esa yangi ochilgan konlar uchun kompleks loyih
a tuziladi, ya’ni 
ishlash  va  jixozlash  loyihalari  birgalikda,  kon  sharoitidan  kelib  chiqqan  holda 
tuziladi. 
Neft va gaz konlarini ishga tushirishdan oldin ularning ishlash loyihasini tuzib 
chiqish kerak bo‘la
rdi. Ishlash loyihasi konni ishlash va ishlatish usullarini, shu konni 
jixoz
lash  loyihasi  uchun  kerak  bo‘ladigan  hamma  asosiy  ma’lumotlarni  va  asosiy 
texnologik ko‘rsatkichlarni o‘z ishiga olgan bo‘lishi 
lozim. 
Konni ishlash loyihasi
ga quydagi ma’lumotlar kiradi
: 
- ishlatish ob`yektlarini ajratish, ishlash tizimini va tartibini belgilab berish; 
- yillar davomida neft olish su
r’atini;
 
- neft beraolishlik koeffitsiyenti va oshirish usullarini; 
- 
konda ishlovchi va haydovchi quduqlar soni, kon maydonidagi o‘rni, teshish 
oraliqlarini hisoblash; 
- quduqlar debitini, qatlam bosimini, gaz omili va suv bosimini yillar davomida 
o‘zgari
shini; 
- 
qatlamga ta’sir etish usullari va ta’sir etish omillarini tanlash;
 
- ob`yektlarning ishlash tartibini aniqlash. 
Konni  ishlatishning  turli  variantlarini  texnik 
–
  iqtisodiy  solishtirish  kabi 
vazifalarni o‘z ichiga oladi.
 
Loyihalash  tashkilotlari  ishlash  loyihasiga  muvofiq  ravishda  konni  jixozlash 
loyihasi ham tuziladi. 
Jixoz
lash loyihasi neft, gaz va qatlam suvini yig‘ishni, neftni transport qilishga 
tayyorlaydigan  turli  xil  texnologik  uskunalarni  oqilona  joylashtirishni,  loyiha 
bo‘yicha  qatlamga  suv
  haydash  nazarda  tutilgan  hollarda  suvni  tayyorlash  tizimini 
o‘z i
chiga oladi. 

---

6 
 
Konlarda neft, gaz va suvni yig‘ishni tashkillashtirish deganda neft –
 gaz 
–
 suv 
quvur  uzatkichlari  orqali  mahsulotni  quduqdan  markazlashgan  texnologik 
qurilmalarga uzatish tizimi tushuniladi. 
Neft  yer  ostidan  chiqayotganida  o‘z  tarkibida  turli  xil  tuzlar,  mexanik 
zarrachalar,  tabiiy  gazlar  va  yo‘ldosh  suvlarni  olib  chiqadi.  Shuning  uchun  neft 
quduqdan  chiqqanidan  keyin  konning  o‘zida  maxsus  tayyorgarlikdan  o‘tkazilib 
tayyor mahsulot holiga keltirilishi lozim. 
Tayyor  neft  mahsuloti  davlat  standarti  bo‘yicha  ma’lum  talablarga  javob 
berishi  kerak.  Neftni  konda  tayyorg
arlik  darajasiga  ko‘ra  uch  guru
xga  bo
‘lish 
mumkin.  Ana  shu  gurux
larning  tayyorgarlik  darajasiga  qo‘yiladigan  talablar
  I.1-
jadvalda keltirilgan.